9.sınıf günlük plan
Son güncelleme: 23.08.2008 19:30
-
BÖLÜM 1
Dersin Adı DİL VE ANLATIM 1
Sınıf 9-C
Ünitenin Adı/No III. ÜNİTE : SES BİLGİSİ-YAZIM (İMLÂ)KURALLARI-NOKTALAMA
Konu A.TELÂFFUZ (SÖYLEYİŞ) 1.Ses ve Seslerin Kullanımı
Önerilen Süre 45+45+45+45+45+45 DAKİKA
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları/Hedef Davranışlar Dilde ses ve telâffuzun önemini belirleme.1. Ses ve telâffuz ilişkisini fark eder. 2. Konuşmada ifadenin anlamına göre duraklamaları düzenlemenin önemini sezer. 3. Güzel konuşmada ses tonu ve telâffuzun önemini fark eder. 4. Konuşma esnasında sesin nasıl kullanıldığını belirler. 5. Konuşmada seslerin özelliklerini bilmenin, onları doğru ve güzel telâffuz etmenin önemini fark eder.
Dilde ses ve telâffuzun önemini belirleme 6. Hiçbir alfabenin bütün sesleri göstermeye yetmediğini fark eder 7. Bir dilin ses terbiyesi ve konuşma biçiminin nasıl öğrenilebileceğini kavrar. 8. Yazım kurallarıyla telâffuzun, bütünüyle örtüşmediğini sezer. 9. Türkçedeki ünlülerin söyleniş özelliklerini belirler. 10. Ünlülerle ilgili ses olaylarının, telâffuz kusuruna neden olup olmayacağını tartışır. 11. Türkçedeki ünsüzlerin söyleyiş özelliklerini belirler.
Dilde ses ve telâffuzun önemini belirleme 12. Yazı dilindeki bir işaretle, konuşma dilindeki farklı seslerin gösterilebildiğini kavrar. 13. Konuşurken ve yazarken aynı sesin veya çıkış yeri bakımından birbirine yakın seslerin tekrarının telâffuzu güçleştirdiğini sezer. 14. Cümle ve paragraflardaki kelimelerde söyleyişi bozan sesleri bulur, sebeplerini açıklar 15. Dili doğru, güzel ve etkili kullanmanın önemini fark eder. 16. Tonlamada nelere dikkat edildiğini belirler.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış örüntüsü
Güvenlik Önlemleri (Varsa)
Öğretme Öğrenme Yöntem ve Teknikleri Okuma, Açıklama, Soru-Cevap, Karşılaştırma
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkat Çekme ” Öğrenci grupları, konuşmalarda rastlanan ses kusurlarını, bunların konuşma üzerinde olumsuz etkilerini ve bu etkilerin giderilme yöntemlerini araştırır/tartışırlar. Grup sözcüleri çalışma sonuçlarını sınıfa sözlü olarak sunarlar.
Güdüleme H Kitaptaki bazı metinler öğrencilere okutturulur. Metnin okunduğu bölgede söylenilmesinde güçlük çekilen ses ve kelimelerin telâffuzu üzerinde durulur.
Derse Geçiş
HÖğrencilerden Türkçeyi güzel konuşan bir kişinin konuşmasını kaset ve CD'den defalarca dinlemeleri ve bu konuşmayı diğer insanların konuşmalarıyla karşılaştırmaları istenir.
Öğretmen, telâffuzu kusurlu öğrencilere tiyatro sanatçılarının konuşmalarını içeren ses bantları bulmalarını önerir. Öğrencilerin bunları dinleyip dinlemediklerini kontrol eder.
Dikkat çekme H Öğrencilerden yerel söylenişe göre yazılmış metinler bulup getirmeleri istenir. Bu metinlerdeki kelimelerin, yazı dilindeki şekliyle nasıl telâffuz edileceği konusunda çalışmalar yapılır
Güdüleme H Öğrenciler "g, ğ, k" seslerinin söyleniş özelliklerini araştırırlar. "Kim, kök, köz, kömür" kelimelerindeki "k" ile "kaya, karınca, kadın, kalp" kelimelerindeki "k"'in farklılığını açıklarlar. "Gel, göz, gör, gaz, guguk, yağmur, değil" kelimelerindeki g ve ğ'nin söyleniş farklılığını sezerler.
Derse Geçiş H Öğrenciler; "kırktırdım, koşullaştırılmıştık, çürütücülerde" olduğu gibi aynı sesin tekrarlandığı sözlerin kulağa hoş gelip gelmediğini tartışırH Öğrenciler, dinledikleri tiyatro sanatçılarına ait metinlerde durakların ve vurguların nasıl ve nerede yapıldıklarını belirlerler.
Benzer konuşmalar hazırlarlar, kendi konuşmalarını önce vurgusuz, duraklama yapmadan okurlar; sonra vurgu ve duraklamalara dikkat ederek okur veya söylerler.
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri ( Ödev,deney)
Grupla öğrenme etkinlikleri
!] Seçilen metinlerden, verilen etkinlik örneklerinden, açıklamalardan ve kazanımlardan hareketle dilin güzel ve doğru konuşulmasının önemi ortaya konulmalı; bunun bir alışkanlık ve beceri olduğu kavratılmalıdır. Gruplara ayrılan öğrenciler, güzel konuşmanın önemini araştırırlar; güzel konuşmak için neler yapılması gerektiğini ifade edecek bir sunum hazırlarlar. Süreyi ve sunum zamanlarını gruplar belirler. [!] Konuşma esnasında meydana gelen duraklamaların, soluk alıp vermeyle ilişkisi ve bunların da yazı dilinde noktalama işaretleriyle karşılandığı açıklanır. Türkçede genellikle vurgunun son hecede olduğu, orta hecenin vurgusuz olduğu, bazı eklerin vurguyu kendilerinden önceki heceye attığı söylenir. Vurgunun bazen anlam belirleyici özelliği olduğu belirtilir. [!] Telâffuzda boğumlamanın önemi ve boğumlama kusurları belirtilir. Boğumlamanın, seslerden oluşan heceleri gerekli ses değerlerini vererek bazı sesleri ve heceleri atlamadan, değiştirmeden doğru, güzel ve iyi anlaşılabilecek biçimde söylemek olduğu vurgulanır.
Telâffuzda ulamanın nasıl gerçekleştiği ve önemi belirtilir.
[!] Şarkılarda olduğu gibi konuşmada da seslerin ton dereceleri olduğu; insan sesinin kalın, orta, tiz olmak üzere yükseklik bakımından üç tona ayrıldığı belirtilir. [!] Konuşma esnasında kelimeleri aynı tonda söylemeyip yaşanan duygu hâline ve alıcıda uyandırılmak istenen etkiye göre sese bir akış kazandırıldığı vurgulanır. Bir doğal söyleyişin; bir de onun bozulması sonucu meydana gelen yapmacık söyleyişin varlığı üzerinde durulur. Yapmacık konuşmanın dinleyiciyi rahatsız ettiği hissettirilir. [!] Ünlülerin söylenişlerine göre farklı ses değerleri kazandıkları, bu ses değerlerinin alfabedeki işaretlerle gösterilmesinin mümkün olmadığı belirtilir. Ünlüleri, kalınlık-incelik, düzlük-yuvarlaklık bakımlarından gruplandırır. [!] İnsan hançeresinden aynı veya yakın kaynaklardan çıkan seslerin bir kelimede veya birbirine yakın kelimelerde kullanılmasının ifadenin ses bakımından kusurlu olmasına sebep olacağı belirtilir. İsim tamlamalarında ikiden fazla yapılan zincirlemenin bir anlatım kusuru olacağı; aynı ekle yapılan tamlamaların bir cümlede art arda kullanılmasının ifadeyi ses bakımından kusurlu kılacağı vurgulanır. [!] Bir cümlede veya birbirini takip eden cümlelerde aynı seslerin art arda tekrarının anlatımın bozulmasına sebep olacağı hatırlatılır. Konuşurken veya yazarken ses yumuşamasına uymamanın bir kusur olduğu; konuşurken sesleri tam ve doğru söylemenin hangi bakımlardan önemli olduğu vurgulanır.
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
• Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme Değerlendirme 1.Tekerlemeler üzerinde boğumlama çalışması yapınız.
2. Seçilen metinler üzerinde ulama yapılabilecek yerleri gösteriniz.
3. Seçilen metinler üzerinde kelime vurgularını gösteriniz.
4. Kitaptaki sorulardan seçilen örnekler öğrencilere yöneltilecektir.
Dersin Diğer Derlerle ilişkisi:
BÖLÜM IV
Planın
Uygulanmasına ilişkin Açıklamalar
Okulun Adı ZEKİ ÖZDEMİR LİSESİ
Dersin Adı TÜRK EDEBİYATI 1
Sınıf 9
Ünitenin Adı/No II. ÜNİTE: COŞKU ve HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER
Konu EDEBİYAT VE GERÇEKÇİLİK /ŞİİR İNCELEME YÖNTEMLERİ / ŞİİR VE ZİHNİYET
Önerilen Süre 40+40+40 DAKİKA
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları/Hedef Davranışlar 1-Edebiyatın, insana özgü özellikleri, kurmacanın dünyasında dile getirdiğini sezer.2-Edebî metnin yazıldığı dönemin özelliklerinden ve o dönemdeki her türlü gerçeklikten nasıl yararlandığını açıklar.3-Edebiyatın diğer bilim ve bilgi alanlarının ortaya koyduğu verilerden nasıl yararlandığını fark eder.4-Edebî metnin konusunu belirler. 5- Diğer bilim ve bilgi alanlarının ortaya koyduğu sonuçların, edebiyatın gerçekliğine kaynaklık ettiğini kavrar.
(ŞİİR)Şiir İnceleme Yöntemi 1. Şiirin yazıldığı dönemdeki hakim zihniyeti fark eder.2. Şiirin yazıldığı dönemde tartışılan sanat anlayışlarını belirler.3. Şiirin yazıldığı dönemin sosyal, siyasî ve kültürel hayatının özelliklerini belirler.4. Şairin, dönemin kültür ve sanat hayatıyla ilişkisini fark eder.5. Şairin, gelenekle ilişkisini belirler.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış örüntüsü kurmaca, gerçeklik, organik birlik, bağlam, tinsel tabaka.Zihniyet, ilahi, gazel
Öğretme Öğrenme Yöntem ve Teknikleri ANLATIM - SORU CEVAP - ÖRNEKLEME - UYGULAMA
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça Ders Kitabı,
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkat Çekme
Okuduğunuz bir gazete haberi ile bir hikayeyi gerçekliği ele alış açısından karşılaştırınız.
Yabancı bir filmde seyrettiğiniz aile yaşantısı ile kendi aile yaşantınızı karşılaştırınız. Tespit ettiğiniz faklılıkları nelerdir?
Güdüleme
Derse Geçiş
[!] Edebî metnin, yazıldığı dönemin ilmî, felsefî, teknik ve sosyal alandaki verilerini; siyasî tartışmalarını kurmacanın olanaklarıyla değerlendirildiği vurgulanır.
Edebî metnin konusunun ve doğa ile ilişki hâlindeki en geniş anlamıyla duyan, düşünen, tasarlayan, yaşayan insan olduğu vurgulanır.
[!] "Zihniyet" terimi ile bir dönemdeki sosyal, siyasî, idarî, adlî, askerî, dinî güçlerin, sivil toplum örgütlerinin, ticarî hayatın, eğitim etkinliklerinin birlikte oluşturdukları ortam ve bunların hiçbirine indirgenemeyen duygu, anlayış ve zevk bütünü kastedilmektedir.
Etkinlikler
Bir edebî eserde anlatılanların olduğu gibi yaşanmasının mümkün olup olmadığı tartışılır.
Okuduğu metinde anlatılan olaylar ve tanıtılan kişilerin benzerlerinin çevrelerinde olup olmadığı tartışılır ve örneklendirilir.
Bir coğrafya metni ile herhangi bir romandan mekân, anlatan bir parça seçilip okutulur. Aralarındaki farkın ne olduğu üzerinde tartışılır.
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri ( Ödev,deney)
Grupla öğrenme etkinlikleri
Öğrencilere önceden dönemin zihniyetini, belirgin ve kabul edilmiş sanat zevki ve anlayışını, aynı konu ve temada farklı dönemlerde yazılmış metinlerden hareketle araştırmaları ödev olarak verilir. Bu ödevlerden bazıları okutturulur. Gruplara ayrılmış öğrencilerin dönemin zihniyeti, sanat anlayışı, sosyal ve kültür hayatına ait özellikleri tartışarak maddeler hâlinde yazmaları istenir. Bu, bir ön hazırlıktır. İkili veya üçlü öğrenci gruplarının seçilen şiir parçalarında zihniyetle ilgili hangi kelime, kavram, söyleyişlerin bulunduğunu belirlemeleri önerilir. On dakika sonra öğrencilerin saptamaları tartışılarak tahtaya yazılır. Sanat metniyle dönemin zihniyeti arasındaki ilişkiyi konu alan kısa bir yazı yazdırılır.
ÖZET Sanat insanın doğayla ve insanla ilişkilerinin insana özgü özelliklerinden hareketle dönüştürülüp değiştirilerek yorumlanması ve anlatılmasıdır. Burada gerçekliğin dışına çıkmak söz konusu değildir.
Sanat gerçeğin ve gerçekliğin bilimsel ve günlük olandan farklı anlatılması sonucu ortaya çıkar. Bu anlatımda değiştirme, dönüştürme ve yorumlama vardır.
Edebi metin kendi gerçekliğini dile getirmede geçmişin ve döneminin her türlü birikimlerinden yaralanma onları malzeme olarak kullanma hakkına sahiptir.
Edebi metin doğa bilimlerinden ve onların ortaya koyduğu her türlü verilerden yararlanır; Kültür bilimleri ürünlerini yorumlar ve değerlendirir.
İnsanın gerçekleştirdiği her türlü etkinlik döneminin;
Sosyal ve siyasal olaylarının, kültürünün, sanat zevkinin, insanlar arası ilişkilerin, bilimsel ve teknik düzeyin, sürdürülen yaşama biçiminin , benimsenen eğitim anlayışının, tasarlanan gelecek kaygısının, benimsenen inanç sistemlerinin izlerini taşır.
Bir şiir incelenirken;
Şiiri etkileyen unsurlar: Şiirin yazıldığı dönemdeki hakim zihniyet, şiirin yazıldığı dönemdeki tartışılan sanat anlayışları , şiirin yazıldığı dönemdeki sosyal siyasi ve kültürel hayatın özellikleri, şairin döneminin kültür ve sanat hayatıyla ilişkisi , şairin gelenekle ilişkileri göze çarpar.
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
Sayfa 24 ve 29'daki ölçme değerlendirmesoruları cevaplandırılacaktır.
Dersin Diğer Derslerle ilişkisi:
BÖLÜM IV
Planın
Uygulanmasına ilişkin Açıklamalar
Okulun Adı Bafra Lisesi
Dersin Adı Türk Edebiyatı 1
Sınıf 9 B-F-İ-M
Ünitenin Adı/No 1. ÜNİTE : Güzel Sanatlar ve Edebiyat
Konu Edebî Metin
Önerilen Süre 45+45+45 Dakika
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları/Hedef Davranışlar Edebî metnin özelliklerini kavrama:1.Edebî metinlerin varlık nedenlerini açıklar.2.Edebî metinlerin kurmaca olduğunu fark eder.3.Edebî metnin özel bir iletişim aracı olduğunu fark eder, metni diğer iletişim araçlarıyla karşılaştırır.4.Edebî metnin bir sistem olduğunu kavrar.5.Edebî metinlerde dilin hangi işlevde kullanıldığını açıklar.6.Edebî metnin yan anlam değeri bakımından zengin olduğunu sezer.7.Edebî metnin her okunduğunda yeni anlamlar kazanıp kazanmadığını belirler.8.Edebî metinde anlamın bağlamla ilişkisini açıklar.9.Edebî metnin kendinden önce ve sonra yazılan metinlerle ilişkisini açıklar.10.Edebî metnin, yazıldığı dönemle ilişkisini açıklar.11.Edebî metnin oluşmasına sebep olan temel ifade tarzlarını belirler.12.Edebî metnin organik bir birlik olduğunu sezer.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış örüntüsü TERİM ve KAVRAMLAR: Edebî Metin, manzum, mensur, coşku ve heyecanı dile getiren metinler (şiir), olay çevresinde oluşan metinler, anlatmaya bağlı metinler (destan, masal, roman, hikaye, göstermeye bağlı metinler (tiyatro, karagöz, orta oyunu, dram, komedi, trajedi)
Öğretme Öğrenme Yöntem ve Teknikleri ANLATIM - SORU CEVAP - ÖRNEKLEME - UYGULAMA-TARTIŞMA-TAHLİL-KARŞILAŞTIRMA
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça Ders Kitabı, Türk Dili Halk şiiri, Örneklerle Türk edebiyatı Tarihi C. Kudret.
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkat Çekme Bazı insanlar (şair, yazar) neden öykü, roman, şiir, tiyatro gibi eserler yazarlar?
Güdüleme Edebi metinler şair ve yazarların verdiği eserleri tanıyıp bilmemiz açısından çok önemlidir.
Derse Geçiş
Edebiyatın ana maddesi edebî metindir. Edebî metin güzel sanat ürünü olarak düşünülmelidir.
Edebî metinler, bilinen başlangıçta mitoslarla, dinî ayin ve törenlerle, dans ve müzikle birlikte vardır. Bugün şiir, roman, hikâye gibi metinlerle varlığını sürdürmektedir. Gelecekte de varlığını sürdürecektir.
Edebî metinde yapı dille kurulur. Bunun için edebî metin, malzemesi dil olan güzel sanat etkinliğidir. Müzikte ses, yontuda mermer, taş ve benzeri malzemeler kullanılarak sanat eseri oluşur. Edebî metin ise dille gerçekleştirilen sanat etkinliğidir.
Edebî metnin önemli özelliklerinden biri de kurmaca bir yapı oluşudur. Kurmaca gerçek olmayan demektir. Edebî metinlerin hepsi kurmacadır. Anlamları da yapıları da sanat amacıyla düzenlenir. Sanat, öğretmez sezdirir, hissettirir, çağrıştırır.
Edebî metnin dili, doğal dilden hareketle gerçekleştirilen yeni bir dildir. Doğal dil, hergün herkesin iletişimde kullandığı dildir. Sanatçı, farklı bir yapıyı, bir kurguyu, özel bir duyarlılığı, bir duygu hâlini daha güzel ve etkili anlatabilmek için her düzeydeki dil ögelerine yeni anlam ve değerler yükler. Amacı öğretmek değil, değiştirip dönüştürdüğü gerçekliği anlatmak; okuyucuda estetik yaşantı uyandırmaktır. Bunun için dile bireysel değerler yükler. Bu da mecazlı ifadelerle gerçekleşir. Ayrıca anlatımına çağrışım ve duygu değeri kazandırarak okuyucunun metinden yeni ve farklı anlamlar çıkarmasını sağlar. Bu da anlatımın yan anlam değeri kazanmasıdır.
Etkinlikler 1. Cahit Sıtkı'nın Otuz Beş Yaş şiirinden hareketle yaşlılık hakkındaki görüşlerini söylerler.
2. Edebi bir metinle öğretici metni karşılaştırırlar.
3. Kitaptaki örnek metinler incelenir.
4. İstanbul ile ilgili farklı şiirler okunarak yorumlanır.
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri ( Ödev,deney) Malazgirt zaferinin Türk tarihindeki önemini araştırınız.
Grupla öğrenme etkinlikleri
Edebî metnin temel ifade şekillerini araştırınız. Edebî metnin ifade şekilleri hakkında bir pano hazırlayınız.
ÖZET Kurmaca metinlerin (edebî metinlerin) öne çıkan temel özellikleri şunlardır:1. Kurmaca metinlerde, gündelik metinlerin tersine, soyut anlam boyutu öne çıkar. Bu nedenle de metnin anlamı yüzeyde ve görünür değil, derinde ve gizlidir. 2. Okuyucu, metni farklı bakış açılarıyla görebilir, herkes metinden kendi yaşam deneyimleri doğrultusunda farklı anlamlar çıkarabilir. Bu yönüyle edebî metin, sınırlayıcı değil özgürleştiricidir. Buradaki tek sınır, okuyucunun yorum gücündeki sınırlılıktır. 3. Kurmaca metinlerde gerçek yaşam ögeleri arasındaki bağ doğrudan değildir. Bu bağ soyut, kavramsal bir bağdır. Örneğin, gerçek yaşamda "hırsızlık" diye bir kavram vardır. Edebî metin de bu kavramı ele alır, ama hırsızlığı yapan kişi ve hırsızlığın şekli o edebî metnin içindedir. Orada sadece kavramın kendisi vardır; ama o kavram çevresinde gelişen olaylar tamamen kurmacadır. 4. Edebî metnin yapısı, yaşamdan seçilen, aralarında bir bağ oluşturan ögelerin o güne kadar hiç görülmemiş, farklı bakış açısı ile sunulması temeline dayanır. 5. Edebî metinler, "dilin şiirsellik işlevine" dayanır.
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
1- Edebi metin nasıl oluşur?
2- Edebî metinlerin her okunuşta yeni anlamlar kazanmasının sebepleri nelerdir?
3- Edebi metinler nasıl sınıflandırılır?
4- Her metin edebi metin midir?
Dersin Diğer Derslerle ilişkisi:
BÖLÜM IV
Planın
Uygulanmasına ilişkin Açıklamalar
Dersin Adı DİL VE ANLATIM 1
Sınıf 9.Sınıflar
Ünitenin Adı/No IV. ÜNİTE: KELİME (SÖZCÜK) BİLGİSİ
Konu B. KELİMEDE ANLAM 3- KELİME GRUPLARI
Önerilen Süre 45+45+45+45 DAKİKA
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları/
Hedef Davranışlar Kelime gruplarını ayırma ve cümledeki işlevlerini belirleme
1-Kelime gruplarının oluşma nedenlerini açıklar. 2- Kelime gruplarını sınıflandırır. 3- Kelime gruplarının ifadeye kattığı değerleri tartışır. 4- Metindeki deyimleri bulur, özelliklerini açıklar. 5- Dilde deyimlere ihtiyaç duyulma sebeplerini tartışır. 6- Deyimlerin cümlede kullanılma sebeplerini tartışır. 7- Toplumsal kültürle deyim arasındaki ilişkiyi açıklar. 8- Deyimlerin dildeki işlevlerini tartışır. 9- İkilemelerin oluşumunu belirler. 10- İkilemelerin cümlede kullanılma nedenlerini tartışır. 11- Yansıma sözleri ayırır, kullanılma nedenlerini belirler. 12- İsim tamlamalarının oluşumunu açıklar.13- Cümledeki isim tamlamalarını ayırır. 14-İsim tamlamalarını gruplandırır, işlevlerini belirler. 15- Sıfat tamlamalarının oluşumunu açıklar. 16- Sıfat tamlamasının özelliklerini araştırır, anlam ve yapı bakımlarından isim tamlamasından farklılıklarını tartışır. 17- Bağlaçlarla oluşturulan kelime gruplarının yapısını ve işlevini açıklar. 18- Edatlarla oluşturulan kelime gruplarının yapısını ve işlevini açıklar. 19- Ünlem gruplarının oluşumunu açıklar. 20- Ünlem gruplarına ne zaman başvurulduğunu belirler. 21- Unvan gruplarının oluşumunu açıklar. 22- Kelime gruplarının cümlede yüklendiği işlevleri açıklar. 23- Kelime gruplarının anlatımdaki işlevlerini belirler. 24- Kelime gruplarını yerinde ve doğru kullanır.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış örüntüsü Deyim, kelimeme grubu, ikileme, yansıma kelime, isim tamlaması, sıfat tamlaması, bağlaç grubu, edat grubu, ünlem grubu, unvan grubu,
Güvenlik Önlemleri (Varsa)
Öğretme Öğrenme Yöntem ve Teknikleri Okuma, Açıklama, Soru-Cevap, Karşılaştırma
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça Dil ve Anlatım -MEB Ders Kitabı, İmla Kılavuzu, Türkçe Sözlük, Test Kitapları
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkat Çekme [!] Kimseye ihtiyaç duymadan hangi işleri yapabiliriz?
Güdüleme [!] Bazen bir kelimeyle ifade edemediğiniz durumlar oluyor mu? Bu durumda ne yapıyorsunuz?
Derse Geçiş
[!] Bu hafta dersimizde kelime gruplarının ne olduğunu kavrayacağız.
Dikkat çekme [!] Kelime grubu sözünün sizde uyandırdığı çağrışımlar nelerdir? Kelimeler neden diğer kelimelerle grup oluştururlar?
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri ( Ödev,deney)
Grupla öğrenme etkinlikleri
[!] Deyimlerin; kalıplaşmış sözler olduğu, kelimelerinin yerlerinin değiştirilemediği ve hiçbir kelimesinin atılamadığı belirtilir. Kısa, özlü ve etkili anlatımlar olduğu, kelime grubu şeklinde olabileceği söylenir. Cümle şeklinde olan deyimlerin de bulunduğu hatırlatılır. Deyimlerin çoğunda kelimelerin gerçek anlamından çıkarak mecaz anlam kazandığı, bazı deyimlerde kelimelerin gerçek anlamlarından çıkmadığı, cümlede öge olarak kullanılabildiği açıklanır. Deyimlerin genelde insanların kişilik özelliklerini veya özel durumlarını karşılayan sözler olduğu belirtilir.
[!] İkilemelerin; anlamı pekiştirip güçlendirmek, zenginleştirmek, çekici kılmak ya da değişik anlam ilgileri oluşturmak için kullanıldığı vurgulanır.
[!] "ve, ile, ne...ne, hem...hem, ya...ya, yahut, veya, ya da, ha...ha, gerek gibi bağlaçlarla oluşturulan kelime gruplarını örneklendirir.
[!] Bir kişi adıyla unvan veya akrabalık adlarının oluşturduğu gruplara "unvan grubu" dendiği ve meslek, akrabalık ve saygı bildiren unvan gruplarının bulunduğu söylenir.
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme Değerlendirme Kitapta bulunan örnek metinler üzerinde uygulama yapılacaktır.
Dersin Diğer Derlerle ilişkisi:
BÖLÜM IV
Planın
Uygulanmasına ilişkin Açıklamalar
Dersin Adı TÜRK EDEBİYATI 1
Sınıf 9
Ünitenin Adı/No II. ÜNİTE: COŞKU ve HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER
Konu Şiirde Tema, Atatürk'ün eğitime verdiği önem
Önerilen Süre 40+40+40 DAKİKA
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları/
Hedef Davranışlar Şiirde temayla ilgili çıkarımlarda bulunma 1. Ses ve anlam kaynaşmasından oluşan birimlerin bir tema etrafında nasıl birleştiğini belirler.2. Temayı bulur.3. Temanın özelliklerini açıklar.4. Temanın şiirde hangi yönden ele alındığını ve işlendiğini belirler.5. Temanın şiirin yazıldığı dönemle ilişkisini kurar.6. Temanın şairle ilişkisini araştırır . Atatürk'ün eğitime verdiği önemimi kavrar.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış örüntüsü tema, ana duygu
Öğretme Öğrenme Yöntem ve Teknikleri AN LAMA, ANLATIM - SORU CEVAP - ÖRNEKLEME - UYGULAMA, BULDURMA
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça Türk Edebiyatı - MEB Ders Kitapları Bayrak
ARİF NİHAT ASYA
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkat Çekme
Sizce şiirde anlam bütünlüğünü sağlayan bir şey var mıdır? Yoksa şiir rast gele bir bütünlük taşımadan mı yazılır?
En sevdiğiniz şiiri söyleyiniz, bunun ne üzerine yoğunlaştığını ifade ediniz.
Güdüleme Bu hafta şiirde anlam bütünlüğünü sağlayan temayı göreceğiz. Siz bir şiir yazsaydınız temasının ne olmasını isterdiniz?
Derse Geçiş
[!]Kitaptan verilen şiirler okunur, bu şiirlerin yoğunlaştığı ana duygu istenir. Birkaç şiir de öğretmen tarafından seçlir, öğrencilere okunur ve temaları hakkında fikir yürütmelri istenir.
[!]Öğrenciler, farklı dönemlerden seçilmiş şiirleri tema bakımından karşılaştırırlar.
Etkinlikler
Örnek metinler üzerinden şiirde temayla ilgili çıkarımlarda bulunmaları sağlanır.
1. Ses ve anlam kaynaşmasından oluşan birimlerin bir tema etrafında nasıl birleştiğini örnek şiirler üzerinde hissettirilir.
2. Şiirlerin temaları bulunur.
3. Temanın özellikleri açıklanır.
4. Temanın şiirde hangi yönden ele alındığını ve işlendiğini belirlediği öğrenciye kavratılır.
5. Temanın şiirin yazıldığı dönemle ilişkisini kurar. Döneme bağlı olarak tema ve temaya bakış açısının değiştiği kavratılır.
6. Temanın şairle ilişkisini öğrencinin araştırması sağlanır.
7 . Atatürk'ün eğitime verdiği önemimi yaşantısından ve sözlerinden örneklerele öğrenciye kavratılır.
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri
(Ödev, deney)
"Bayrak ARİF NİHAT ASYA" şiirini tema bakımından incelemesi yapılır ve bulunanlar deftere yazılır.
Grupla öğrenme etkinlikleri
Ders kitabından Bayrak şiir metni ele alınır. Sınıf iki gruba ayrılır ve gruplardan biri şiirin yazıldığı dönemin teması arasındaki ilişkiyi, ikinci grup da temadan yola çıkarak şairle ilgili hangi sonuca ulaştıkları tespit eder. Sonuçlar grup sözcüleri tarafından paylaşılır.
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
1-Şiirde tema neyi ifade eder?
2-Tema ile şair, temaile şiirin yazıldığı dönem arasında bir ilişki var mıdır? Açıklayınız.
Dersin Diğer Derslerle ilişkisi: Yapı ressamlığı bölümü öğretmenleriyle konuşularak yapı olgusu hakkında bilgi alınır.
BÖLÜM IV
Planın
Uygulanmasına ilişkin Açıklamalar
Dersin Adı TÜRK EDEBİYATI 1
Sınıf 9-D-G-M-N-P
Ünitenin Adı/No II. ÜNİTE: COŞKU ve HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER
Konu Şiirde Yapı
Önerilen Süre 40+40+40 DAKİKA
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları/
Hedef Davranışlar 1. Şiirde yapıyı oluşturan birimlerin özelliklerini belirler. 2. Şiirde yapının nasıl oluştuğunu belirler. 3. Nazım şekillerinin nasıl oluştuğunu fark eder. 4. Şiirin, yapısı, dili, anlam ve ahengiyle bir bütün olduğunu sezer. 5. Çeşitli dönemlere ait şiirleri yapı bakımından karşılaştırır.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış örüntüsü Yapı, nazım birimi, nazım şekli, ahenk
Öğretme Öğrenme Yöntem ve Teknikleri ANLATIM - SORU CEVAP - ÖRNEKLEME - UYGULAMA
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça Türk Edebiyatı - MEB Ders Kitapları
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkat Çekme
Bir terim olarak yapı size neyi çağrıştırıyor?
Binaların yapısı ile dersimizin konusu olan şiir yapısı arasında ne gibi bir bağlam olabilir?
Güdüleme Siz bir şiir yazacak olsanız, şiirinizi nasıl bir yapıda kurardınız?
Belirlediğiniz özelliklerde bir şiir yazmayı deneyin.
Derse Geçiş
[!]Öğrenciler, canlı varlıkların; bir eşyanın ve mimarî eserlerin farklı görünüşlerinin sebeplerini tartışırlar. Öğretmen sınıfı gruplara ayırır. Öğrenciler, her eseri meydana getiren küçük birimler olup olmadığını belirlerler. Mimarî eserlerde birimlerin nasıl birleştiğini araştırırlar.
[!]Öğrenciler şiirlerde birimin ne olduğunu araştırırlar. Birimleri birleştiren bir düşüncenin, bir gayenin olup olmadığını belirlerler. Bu birimlerin nasıl birleştiğini seçilen şiirlerde gösterirler. "Birimleri birleştirme tarzı dönemden döneme değişir mi?" sorusuna cevap ararlar.
[!]Öğrenciler, farklı dönemlerden seçilmiş şiirleri yapı bakımından karşılaştırırlar.
Etkinlikler
Anlam ve ses kaynaşmasından oluşan birimlerin bir düzene bağlı olarak birleşmesiyle şiiri meydana getirdiği; anlam ve ses kaynaşmasından oluşan birimlere, beyit, bent, kıt'a, şiir cümleleri dendiği ve bunların nazım şekillerini ortaya çıkardığı belirtilir.
Şiir birimlerinin bir tema etrafında birleşerek yapıyı oluşturduğu sezdirilir.
Nazım şekillerinin bu düzen gereksinimi çerçevesinde oluştuğu vurgulanır. Her dönemin, her şairin tercih ettiği şiir düzenlerinin de nazım şekillerinin oluşmasında etkisi olduğu belirtilir.
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri
(Ödev, deney)
"Gurbet" şiirini yapı bakımından incelemesi yapılır ve bulunanlar deftere yazılır.
Grupla öğrenme etkinlikleri
Ders kitabından dört şiir metni tespit edilir. Sınıf iki gruba ayrılır ve gruplardan ikişer dağıtılan şiirlerin incelemesinin yapılması istenir. İnceleme sonunda öğretmen sonuçları karşılaştırır.
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
1-Şiirde yapıyı oluşturan birimler nelerdir?
2-N<azım şekilleri nasıl ortaya çıkmıştır?
Dersin Diğer Derslerle ilişkisi: Yapı ressamlığı bölümü öğretmenleriyle konuşularak yapı olgusu hakkında bilgi alınır.
BÖLÜM IV
Planın
Uygulanmasına ilişkin Açıklamalar
Dersin Adı DİL VE ANLATIM 1
Sınıf 9.SINIF
Ünitenin Adı/No IV. ÜNİTE : KELİME (SÖZCÜK) BİLGİSİ
Konu ANLAM İLİŞKİLERİNE GÖRE KELİMELER(Eş anlamlı kelimeler ,zıt anlamlı kelimeler,eş sesli kelimeler)
Önerilen Süre 45+45 DAKİKA
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları/Hedef Davranışlar Anlam ilişkilerine göre kelimeleri ayırma ve yerinde kullanma
1.Metindeki eş anlamlı kelimeleri bulur. 2.Dilde eş anlamlı kelimelerin bulunma nedenini tartışır. 3.Eş anlamlı kelimelerle yakın anlamlı kelimeleri birbirinden ayırır. 4.Kültürler arası etkileşimle eş anlamlılık arasındaki ilişkiyi belirler. 5.Kelimedeki eş anlamlılıkla cümledeki eş anlamlılık arasında ilişki kurar. 6.Eş anlamlılığın ifadedeki işlevini belirler. 7.Kelimede çok anlamlılığın nasıl oluştuğunu belirler. 8.Metinlerde çok anlamlı kelimeleri bulur. 9.Metindeki eş sesli kelimeleri belirler. 10.Eş sesli kelimelerin ifadeye ne kazandırdığını açıklar. 11.Metindeki zıt anlamlı kelimeleri bulur, işlevini belirler. 12.Kelimenin olumsuz anlamıyla zıt anlamlısını ayırır. 13.Aynı cümlede zıt anlamlı kelimelerin kullanılma nedenlerini tartışır. 14.Eş anlamlı, zıt anlamlı, eş sesli ve yakın anlamlı kelimelerin metne kazandırdıklarını tartışır.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış örüntüsü Eş anlam, çok anlam, eş sesli, zıt anlamlı kelime
Güvenlik Önlemleri (Varsa)
Öğretme Öğrenme Yöntem ve Teknikleri Okuma, Açıklama, Soru-Cevap, Karşılaştırma
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça Dil ve Anlatım -MEB Ders Kitabı, Yazım Kılavuzu, Türkçe Sözlük
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkat Çekme [!] Pazardan alınan malzemelerin sepetle veya çantayla taşınması, taşıma amacının gerçekleşmesinde farklılığa sebep olur mu?
Güdüleme [!] Aynı olayı farklı kelimelerle anlatabilir miyiz?
Derse Geçiş
[!] Bu hafta dersimizde kelimede anlam ilişkilerine göre kelimeleri öğreneceğiz.
Dikkat çekme [!] Eş anlamlı, çok anlamlı, eş sesli, zıt anlamlı kelimelerin ne olduğunu anlayalım mı?
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri ( Ödev,deney)
Grupla öğrenme etkinlikleri Hazırlık soruları cevaplanır, etkinlikler sırayla yapılır.
"O akşam Rakım, evine hanesine biraz erkence geldi ve evinde olağanüstü bir şey gördü."(A.Mithat Efendi; Felâtun Bey ile Rakım Efendi-63)
Yukarıdaki cümlede bulunan ev ve hane kelimeleri eş anlamlıdır.
Milletimiz istiklal mücadelesini zaferle neticelendirdi. Altı çizili sözcüklerin eş anlamlılarını kullanarak cümleyi tekrar oluşturalım. Ulusumuz bağımsızlık mücadelesini zaferle sonuçlandırdı.
EŞ ANLAMLI KELİMELER:
Yazılışı ve okunuşu farklı, anlamları aynı olan kelimelerdir. Örnek; yıl/sene, yüzyıl/asır, kara/siyah, kafa/baş, kanun/yasa
Bir dilin kendi sözcükleri arasında eş anlamlısı çok azdır; çünkü dilde bir kavramı karşılayan tek sözcük bulunur. Bu nedenle dildeki eş anlamlı
sözcüklerden biri çoğu kez yabancı sözcüktür. Yukarıdaki cümlede "millet, istiklal, netice" sözcükleri yabancı kökenlidir.
Aşağıdaki kelimeleri sağ sütundaki eş anlamlılarıyla eşleştiriniz.
okul duygu
fikir ev
hane gaye
his mükâfat
imtihan mektep
hafıza izah etmek
kılavuz düşünce
hürriyet yanıt
ajan yitirmek
cevap özgürlük
ödül sınav
kaybetmek rehber
açıklamak bellek
amaç casus
Eş anlamlı kelimeler her cümlede birbiri yerine kullanılamaz:
Ak akçe kara gün içindir.
Ak akçe siyah gün içindir.
Bu adamın kafası çalışmıyor.
Bu adamın başı çalışmıyor.
YAKIN ANLAMLI KELİMELER
Anlam bakımından birbirine yakın olan fakat aynı anlama gelmeyen kelimelerdir.Eş anlamlılıkla karıştırılan yakın anlamlı kelimeler arasında ince farklılıklar vardır. Örnek:
korkmak~ürkmek
bıkmak~usanmak
kötü~berbat
kır~boz~gri~kurşunî
gücenmek~darılmak~küsmek~içerlemek
semiz~şişman~tombul~tıknaz
oturmak~çökmek
"Ben, bir insanı ilk görüşte ya severim ya sevmem. Sonradan bu ilk hissimin değiştiğini hiç hatırlamıyorum. Her nedense, bu adamcağıza birdenbire kanım kaynayıvermişti. Hele bir yanı beyaz, bir yanı kara olan sakalı, öyle hoştu ki, yüzünü sağa çevirdiği zaman hemen hemen genç bir adamı görüyordunuz; sola çevirdiği zaman ise o adam, birdenbire gidiyor, yerine beyaz sakallı o ihtiyar yüzü gülümsemeye başlıyordu."(R. Nuri Güntekin; Çalıkuşu-124)
ZIT ANLAMLI KELİMELER
Aralarında anlam ilişkisi olup birbirinin karşıtı olan kelimelerdir.Örnek:
Bayılırım şu düzenli dünyaya
Kışı yazı
Baharı güzü
Gecesi gündüzü sırayla. (Melih Cevdet Anday; DÜZENLİ DÜNYA'dan)
Her sözcüğün zıt anlamlısı yoktur: Mavi, saksı, çiçek, kapı
Eylemlerin olumsuzları onların zıddı değildir: Gitmek-gitmemek, okumak-okumamak
İsimlerin olumsuzu 'değil'le yapılır. Bir kelimenin olumsuzu, onun zıddı değildir:
kapalı---kapalı değil (kapalı X açık)
çalışkan---çalışkan değil (çalışkan X tembel)
Her şey akar, su, tarih, yıldız, insan ve fikir;
Oluklar çift; birinden nur akar; birinden kir.
Akışta demetlenmiş büyük, küçük kâinat;
Şu çıkan buluta bak, bu inen suya inat! (N.Fazıl Kısakürek; SAKARYA TÜRKÜSÜ'nden)
Bu dizelerdeki zıt anlamlı kelimeleri belirleyiniz.( nur-kir,büyük-küçük,inmek-çıkmak
Kara gözler, kara gözler
Kararmış kara gözler
Gemim deryada kaldı
Yelkenim kara gözler (MANİ)
* Bu manideki "kara gözler" sözlerinin farklı anlamlarına dikkat ediniz.
EŞ SESLİ (SESTEŞ) KELİMELER
Yazılış ve okunuşları aynı fakat anlamları farklı olan kelimelerdir.Örnek: Yâr: Sevgili Yar:Uçurum.
"yaz ve gül" sözleri de eş sesli kelimelerdendir. Bu kelimeleri farklı anlamlarıyla birer cümlede kullanınız.
Yaz Gül
Çok sıcak bir yaz günüydü. (Mevsim) Bahçemizdeki güller açmış.(Çiçek adı)
Çocuğu okula yazdılar. (Kayıt etmek) Çok tatlı gülerdi.(Sevincini açığa vurmak)
Çok güzel bir şiir yazmış. (Oluşturmak) Yüzünde güller açıyordu. (Mutlu olmak)
SINIF İÇİ GRUP ÇALIŞMASI
Sözcüklerin dilimizde kullanılan eş ve zıt anlamlılarını yazınız.
SÖZCÜK EŞ ANLAMLISI ZIT ANLAMLISI
savaş cenk/harp barış
galibiyet yenme Malubiyet
batı garp Doğu
var mevcut yok
genellikle Çoğunlukla bazen
uzak Irak Yakın
ödül armağan Ceza
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme Değerlendirme Kitapta bulunan örnek metinler üzerinde uygulama yapılacaktır.
Dersin Diğer Derlerle ilişkisi:
BÖLÜM IV
Planın
Uygulanmasına ilişkin Açıklamalar
Dersin adı Türk Edebiyatı
Sınıf 9.Sınıflar ( 9-C, 9-D, 9-AA, 9-AB )
Ünitenin Adı/No Ünite 2 / COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER ( ŞİİR )
Konu Şiir ve yorum
Önerilen Süre 3 Ders Saati ( 3 x 40' )
BÖLÜM II:
Öğrenci Kazanımları/
Hedef ve Davranışlar Şiiri yorumlama:1.Anlam ile yorum arasındaki ilişkiyi belirler.2.Şiirin yapısını, anlatımını ve temasını birbiriyle ilişkilendirerek yorumlar.3.Şiirde açıkça dile getirilmiş olanlarla, açıkça ifade edilmemiş olanları anlam çevresinde ilişkilendirir.4.Şairin şiire yüklediği anlam ile metnin sezdirdiği anlamları belirler; her iki anlam değeri arasında ilişki kurar. 5.Şiirin her okunduğunda yeni anlam değerleri kazanıp kazanmadığını belirler.6.Şiirde her parçayı bütün içinde anlamlandırır, bütünü parçayla parçayı da bütünle dil, yapı ve anlam yönünden ilişkilendirir.7.Şiirin okuyucuda uyandırdığı duyguları belirler.
Ünite Kav. ve Sembolleri/ Davranış Örüntüsü Yorum, alımlama
Güvenlik Önlemleri (Varsa)
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri Sunuş, anlatım, okuma, açıklama,örnekleme,uygulama,,özetleme,takrir,soru-cevap,buluş,inceleme
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-
Araç, Gereçler ve Kaynakça Ders Kitabı-Türk Edebiyatı Tarihi, Ders Notları, Türk Edebiyatı-9,Sözlük, Türk Şiir Bilgisi, Şiir Tahlilleri, Türk Şairleri Antolojisi,
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri:
Dikkati Çekme Ders kitabında yer alan resmi yorumlayınız. ( Yorumların farklı olmasından hareketle sanat eserinin hangi yönünü gösterdiğini söyleyiniz. )
Güdüleme Sevgili öğrenciler, bu haftaki dersimizde şiirin yorumlanması konusunu ders kitabımızda yer alan / seçtiğimiz şiirler üzerinde etkinlik ve uygulamalar şeklinde öğreneceğiz. Yorumun özelliklerini kavrayacak ve şiirleri yorumlamayı öğreneceğiz.
Gözden Geçirme Şiir ve yorum konusu seçilen şiir örnekleri üzerinde etkinlikler ve uygulamalar / metin inceleme şeklinde uygulanacaktır.
Derse Geçiş TAKRİR: Geçen haftaki konunu soru cevap yöntemiyle tekrar edilecek.
SUNUŞ: Hafta içinde işlenecek konu/konuların ve kazanımların tanıtılması, işleniş stratejileri ve yararlanılacak materyaller hakkında sunuş yapılacak...
ANLATIM: İşlenecek konu hakkında ( yorum ) genel bilgi verilecek.
Yorum yaparken nelere dikkat edeceğimiz konusu hakkında bilgi verilecek.
İNCELEME: "Bir Günü Sonunda Arzu " ( Ahmet Haşim ) ve Einstein adlı metin örnekleri öğretmen tarafından örnek olarak okunacak ve öğrencilere okutulacak.
Metinler yazılış amaçları ve çeşitleri bakımında karşılaştırılacak.
Şiir, şiir inceleme yöntemi açısından değerlendirilecek.
ETKİNLİK: Sınıf iki gruba ayrılır. Gruplar aşağıda belirtilen metinleri ( "Bir Günü Sonunda Arzu " ( Ahmet Haşim ) ve Einstein ) adlı metin örnekleri okunarak metinler anlam yönünden incelenecek. Hangi metnin anlamının daha çok olduğu konusu nedeniyle birlikte incelenecek.
ETKİNLİK: Üç gruba ayrılan sınıf Ahmet Haşim' in şiirinden alınmış bölümleri şiirin tamamındaki anlamla ilişkilendirilerek yorumlatılacak.
* Bir Günün Sonunda arzu adlı şiir yorumlanarak ahenk, yapı, gerçeklik, zihniyet, açısından incelenecek.
ANLAMA YORUMLAMA:
Bir şiirin çeşitli zamanlarda farklı kişilerce değişik yorumlanmasının nedeni nedir?
Bir şiiri yorumlarken hangi ölçütleri göz önünde tutmak gerekir?
Necip Fazıl ' dan alınan dörtlük yorumlatılacak.
ÖLÇME DEĞERLENDİRME: Ders kitabında verilen sorular cevaplandırılarak konu soru cevap yöntemiyle tekrar edilecek.
* Kazanımların değerlendirilmesi.
Haftanın analizi, düşünceler..
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri
(Ödev, deney, problem çözme vb.)
Grupla Öğrenme Etkinlikleri
(Proje, gezi, gözlem vb.)
Özet Bir metni yorumlamak için anlamı üzerinde durmak gerekir. Edebi metinlerin anlamı, okundukları bağlama ve alcıya göre değişir.
Alıcı durumdaki okuyucu, kendi hayal gücü, kültür ve zevki aracılığıyla içinde bulunduğu duruma göre metni yeniden anlamlandırır. Buna alılmama denir. Alılmama metni özünde bir değişikliği gerektirmez. Ancak okuyucunun, değişen ölçütlerine kültürüne zevkine ve bilgi birikimine içinde bulunduğu bağlama göre yeniden değerlendirilerek özellikleri bünyesinde taşır. İşte bu yeniden değerlendirme ve anlamlandırmaya YORUM denir.
Yorumlanabilen eserler çok anlamlıdır. Edebi metinlerin özelliklerinden biri de yan anlam yönünden zengin olmasıdır. Şiirler, yeni anlam kazanabilecek özellik taşır. Şiirler; ses, söyleyiş, dil ve imge bakımından farklı hususları düşünceleri çağrıştırabilir. Metni yorumunda yorumlayan insanın niyeti, hareket noktası da gözden uzak tutulmamalıdır.
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme:
Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme
Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme
Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde öğrenme hızında olan öğrenciler için ek Ölçme-Değerlendirme etkinlikleri 1- Şiirleri yorumlarken nelere dikkat ederiz?
2- Şiirlerin niçin herkese göre değişir?
3- "Bir Günü Sonunda Arzu " ( Ahmet Haşim ) adlı şiiri yorumlayınız.
4- Size verilecek olan şiiri ( Koşma ) yorumlayınız.
5- Hilmi Yavuz' un Doğunun Sevdaları adlı şiirini açıklayınız.
6- Kazanımların değerlendirilmesi.
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
BÖLÜM IV
Planın Uyg. İlişkin Açıklamalar
Okulu : ÇOK PROGRAMLI LİSESİ
Ders : DİL VE ANLATIM
Sınıf : 9/C
Tarih : 06.03.2006
Süre : 40+40
Ünite : CÜMLE BİLGİSİ
Konu :Cümlenin ögeleri
Bölüm 2
Hedef ve Davranışlar Amaç:. Dil bilgisi kurallarını; ses, kelime, kelime grubu, cümle ve metin düzeylerinde doğru uygulama becerisi kazandırmak
Kelime, cümle ve metin düzeylerinde dil-anlam ilişkisini kavratmak
Metin ve metin parçalarını, doğru ve güzel okuma, doğru anlama becerileri kazandırmak
Davranışlar. Cümlenin hangi ögelerden meydana geldiğini belirler.Yüklemin özelliklerini belirler.Cümlede hangi kelimelerin veya kelime gruplarının yüklem olabileceğini açıklar. Yüklem kullanılmayan cümlelerde yüklemin kullanılmayış nedenlerini tartışır.Cümlede özneyi ve öznenin özelliklerini belirler; hangi kelimelerin veya kelime gruplarının özne olabileceğini açıklar.Öznenin bulunup bulunmama nedenlerini belirler.Edilgen çatılı fiillerle kurulmuş cümlelerde öznenin anlam boyutunu belirler; öznesiz cümleleri fark eder ve sebeplerini tartışır.Cümledeki nesneleri ve türlerini belirler, bunların kullanılış amaçlarını tartışır. Nesnenin fiilin bildirdiği işi hangi yönden tamamladığını fark eder./Yer tamlayıcıları (dolaylı tümleçleri) bulur, bunların işlevlerini tartışır.Cümlede yer tamlayıcılarının yargıyı hangi yöndentamamladığını açıklar.Cümledeki zarfları (zarf tümleçlerini) bulur, işlevlerini belirler. Cümle dışı ögelerin -bağlaçların, edatların, ünlemlerin, ünlem gruplarının, hitapların ve ara cümlelerin- işlevlerini tartışır.
Kavramlar, Semboller
Güvenlik Önlemi -
Yöntem-Teknikler Anlatım, örnekleme, soru-cevap,yorumlama
Araç ve Gereçler Ders kitabı, Türk Dili (Muharrem Ergin)
Öğrenme Öğretme Etkinlikleri Sözel dilsel Konunun öneminin ve teknik bilgilerin sözel olarak anlatımı.
Doğacı Günlük konuşma dilinin sokağa yansıması
Sosyal-Kişiler Arası Türk kültüründeki değişimin kişi-toplum ve edebiyata olan etkilerinin belirtilmesi
Mantıksal-Matematiksel Şok sorular sormak suretiyle kısa zaman içerisinde düşünme
İçsel Bireysel Tek tek öğrencilerin konuyu kavradıklarına ilişkin dönütler arama
Görsel Uzaysal Sorulara verilen cevaplarda bekleme süresi ve görselliği sağlamak
Müziksel Ritmik
Bedensel Kinestetik
Özet ÖRNEKLERLE CÜMLE BİLGİSİ KAVRATILMAYA ÇALIŞILACAK
Bölüm 3
Bireysel Öğrenme Etkinliklerini Ölçme-Değerlendirme 1.Bir devleti mahveden şey yetersiz devlet memurudur. Cümlesinin ögelerini bulunuz
2.Cümle kurallı olmak zorunda mıdır?
3günlük konuşma dili ile yazı dili arasında ne gibi farklar vardır?
Grupla Öğrenme Etkinliklerini Ölçme-Değerlendirme Konuyla ilgili bilgiyi tamamlayıcı sorularının okunarak toplu katılımın sağlanması ve anlaşılmayan konular üzerinde durulması
Öğrenme Güçlüğü olan ve İleri düzeyde öğrenme hızında olan öğrenciler için ek Ölçme-Değerlendirme -
Diğer Derslerle ilgisi Anlatım tekniği tüm derslerde kullanılan bir yöntem olduğu için hikayeleme yönteminin teşviki sağlanmalıdır.Öğrencinin kendisini ifade etmesine tüm derslerde müsaade edilmelidir.
Planın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar Planı yapılan konu hedeflenen sürede .
Dersin Adı DİL VE ANLATIM 1
Sınıf 9.SINIF
Ünitenin Adı/No SES BİLGİSİ, YAZIM/İMLA KURALLARI, NOKTALAMA/ III.ÜNİTE
Konu TÜRKÇE'NİN SESLERİ VE ÖZELLİKLERİ
Önerilen Süre 45+45 DAKİKA
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları/Hedef Davranışlar Ünlü ve ünsüzlerin söyleniş özelliklerini kavratmak, ünlü ve ünsüzler ile ilgili ses olaylarını kavratarak bunları doğru kullanma becerisini kazandırmak, Türkçe'nin ses zenginliğini kavratmak. İşlenen konu yardımıyla dilimizin tarih içindeki gelişimini gösterip, dilin ulus bilinci kazandırılmasındaki rolünü kavratmak, dil bilinci kazandırmak, dilin doğru kullanılması konusunda öğrencilere katkıda bulunmak. . Dilimizi tanıtmak, sevdirmek, dil bilinci ve sorumluluğu kazandırarak öğrencilerin dilimizin sorunlarını farkına varabilme ve çözüm üretebilme becerisi kazanmalarını sağlamak. Dil ve düşünce bağlantısını sezdirmek. Türkçeyi doğru ve güzel kullanma yeteneği kazandırmak
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış örüntüsü Ses olayı, ünlüler, ünsüzler, sert ünsüzler, yumuşak ünsüzler, ünsüz yumuşaması, ünlü düşmesi, ünsüz benzeşmesi, ünlü türemesi, n-m değişmesi, ünlü uyumu, ünsüz uyumu.
Güvenlik Önlemleri (Varsa)
Öğretme Öğrenme Yöntem ve Teknikleri Okuma, Açıklama, Soru-Cevap, Karşılaştırma, örneklendirme
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkat Çekme [!] İkili gruplar oluşturan öğrenciler, ders kitaplarındaki metinler ve programda verilen açıklamalar başta olmak üzere, farklı kaynaklardan yararlanarak ses olaylarını, Türkçe kelimelerin özelliklerini belirlerler. Her grup, bu ilişki ağını oluşturan bir hususu bir kartona yazar ve bunları sınıfta sergiler. Ünitenin sonunda öğrenciler, ses olaylarını verilen cümlelerden bulur ve Türkçe kelimelerin özelliklerini maddeler hâlinde yazarlar.
Hazırlık kısmında bulunan sorular cevaplanır. Hasta isimli, parça okunur. Parçayla ilgili değerlendirme soruları cevaplanır.
Etkinlikler 1. Ses olayları konulu 1 numaralı etkinlik öğrenciler arasında gruplara ayrılarak ödevlendirilir.
2. İkinci etkinlik öğrencilerle beraber doldurulur..
3. Ses olaylarıyla ilgili 3. etkinlik haritası uygun bir şekilde öğrencilerle beraber doldurulur.
4. Anlama yorumlama bölümünün soruları cevaplandırılır.
5. Ayşe ve Veda adlı metinler okunur. Bu metinlerde ses olayları bulunarak verilen tabloya yazılır.
6. Ölçme ve Değerlendirme bölümündeki sorular cevaplandırılır
Güdüleme [!] Dildeki seslerin özelliklerini bilmenin iletişimde anlaşmayı ve anlatmayı kolaylaştırdığı, konuşmada ise doğruluk ve güzelliği sağladığı, Dildeki seslerin söyleyişinde ve yazılışında belli kurallar olduğu, Türkçe kelimelerin kendine özgü özellikleri olduğu ve Türkçe'de bazı ses olayları olduğu belirtilir.
Derse Geçiş
[!] Dildeki seslerin özelliklerini bilmek iletişimde anlaşmayı ve anlatmayı kolaylaştırır, konuşmada ise doğruluk ve güzelliği sağlar.Türkçe'de bir kelime ince ünlü ile başlarsa ince ünlü ile devam eder,kalın ünlü ile başlarsa kalın ünlü ile devam eder ki bu kurala büyük ünlü uyumu denir. Bir kelimenin ilk hecesinde düz sesli harf (a,e,ı,i) varsa, diğer hecelerinde de düz sesli harf olması gerekir. Kelimenin ilk hecesinde yuvarlak sesli harf (o,ö,u,ü) varsa, diğer hecelerinde ya düz-geniş (a,e), ya da dar-yuvarlak (u,ü) sesli harf bulunması gerekir. Buna küçük ünlü uyumu kuralı denir. Düzlük-yuvarlaklık uyumu da denir.
SES OLAYLARI
Kelime sonlarında bulunan sert süreksiz ünsüzler (p, ç, t, k ) ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında yumuşayarak "b, c, d, g (ğ)" ye dönüşürler. Bu kurala ünsüz yumuşaması denir.
f, s, t, k,ç, ş, h, p harfleri ile biten bir kelimeye c, d, g harfleri ile başlayan bir ek gelirse, ekin başındaki yumuşak harfler sertleşir. Buna göre; c-ç, d-t, g-k olur. Yani, Türkçe'de sert ünsüzlerden sonra yumuşak ünsüzler gelmez. Sonunda sert ünsüz bulunan kelimelere yumuşak ünsüzle başlayan ek getirilemez.Bu kurala ünsüz benzeşmesi denir.
Bir kelimede düz-geniş ünlülerden (a, e) sonra -yor eki gelirse, bu ünlüleri darlaştırarak -ı-i-u-ü 'ye dönüştürür. Geniş olan ünlülerin daraldığı için bu kurala ünlü daralması denir.
İki heceli bazı kelimelere ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde, kelimenin son hecesindeki ünlü düşer. Buna ses düşmesi denir. Ünlü düştüğünde hece sayısı da azaldığından bu kurala ünlü düşmesi yanında hece düşmesi, hece azalması da denir. Ses düşmesi genellikle kelime yapım ve çekimine bağlı olarak ortaya çıkar. Ünlü düşmesinden bir de başka bir ünsüz düşmesi vardır.
Bazı kelimelerin anlam yönünden küçültülmesi veya pekiştirilmesi sırasında kelimelerin kökü ile aldığı ekin arasına bir ünlü gelebilir. Buna ünlü türemesi denir. Ünlü türemesi hece sayısını artırır.
Bazı tek heceli kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında veya "etmek, eylemek, olmak" yardımcı fiilleriyle birleştiklerinde asıl kelimenin sonundaki ünsüz ikizleşir. Buna ünsüz türemesi denir. Ünsüz türemesi hece sayısını değiştirmez.
K ünsüzü ile biten bazı kelimelere -cik, -cek küçültme ve sevgi ekleri getirildiğinde kelimenin sonundaki -k sesinin düştüğü görülür. Buna ünsüz düşmesi denir.
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri ( Ödev,deney) ” Öğrenciler ses olaylarını araştırırlar. araştırırlar
” Öğrenciler Türkçenin ses özelliklerini araştırırlar.
Araştırma sonuçlarına ait düşüncelerini ifade eden yazılar kaleme alır, yazdıklarını arkadaşlarına okurlar
Argonun günlük hayatta ve edebiyatta kullanım sebepleri belirlenir.
Grupla öğrenme etkinlikleri
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
1. "Renk" ve "yaprak" kelimelerine ünlü ile başlayan bir ek getirdiğimizde kelime sonundaki "k"ler "g" ve "ğ"ye dönüşür. Bu durum Türkçe'nin hangi özelliğinden kaynakların?
2. Türkçe kelimelerin özelliklerini söyleyin?
3. Dildeki seslerin özelliklerini bilmenin sağladığı faydaları yazın?
Dersin Diğer Derlerle ilişkisi:
BÖLÜM IV
Planın
Uygulanmasına ilişkin Açıklamalar
Okulun Adı AKSARAY LİSESİ
Dersin Adı DİL ANLATIM 9
Sınıf 9 E-F-G-H-K
Ünitenin Adı/No : KELİME (SÖZCÜK) BİLGİSİ
Konu KELİMEDE YAPI
Önerilen Süre 40+40 DAKİKA
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları/Hedef Davranışlar 1. İsim kökleriyle fiil köklerini ayırt eder.
2. Yapım eklerinin işlevlerini tartışır.
3. Yapım eklerini gruplandırır, özelliklerini açıklar.
4. Yapım eklerinin kelimelerdeki işlevini belirler.
5. Çekim eklerini ve bu eklerin özelliklerini açıklar.
6. Yapıları bakımından kelimeleri birbirinden ayırır.
7. Oluşturacağı metinlerde yapım ve çekim eklerini doğru kullanır.
8. Yapım ve çekim eklerinin kelimelere ve söz dizimine kattığı anlamları fark eder.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış örüntüsü Kelime, kök, gövde, yapım eki, çekim eki
Öğretme Öğrenme Yöntem ve Teknikleri Tartışma, soru cevap, anlatım, beyin fırtınası, uygulama
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça Ders Kitabı, Örneklerle Türk edebiyatı Tarihi C. Kudret. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. N. S. BANARLI
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkat Çekme
Öğrencilerden; bir metin üzerinde kelimelerin yapılarını çözümlemeleri istenir. Öğrencilerin, kök kelimelerin anlamları ile ekli kelimelerin anlamları arasındaki ilişki üzerinde birbirlerinin düşüncelerini paylaşmaları sağlanır.
Güdüleme YAPIM VE ÇEKİM EKLERİ
Öğrencilerin kelimeleri yapılarına göre tanıyabilmeleri için gövde, yapım eki ve çekim eki hakkında bilgi verilecek:
GÖVDE: Yapım eki alan ya da birleşme yoluyla oluşan sözcüklere "gövde" denir.
Kundura-cı
Kök + yapım eki=Gövde
Yurt-taş-lık
Kök+y.e+y.e
Yapım ekleri ve çekim eklerinden aşağıdaki gibi bahsedilecek:
EKLER
Tek başına anlam taşımayan ancak sözcüklere eklenerek onlara yeni anlamlar katan ya da işlerlik kazandıran ses ve heceler ek denir.
A) YAPIM EKLERİ: Eklendikleri sözcüklerin anlamlarını değiştire eklerdir.
1. isimden isim yapan ekler: İsim ve isim soylu sözcüklerin kök ya da gövdelerine gelerek yeni isimler türeten eklerdir.
Örnek: -lık: ağaçlık, -lı: evli, cı: avcı, sız: tuzsuz, men: Türkmen
2. İsimden fiil yapan ekler: İsim ve isim soylu sözcülerin kök ya da gövdelerine gelerek sözcük türeten eklerdir.
Örnek:
la : başla, topla
a : yaşa
ar : mor-ar
da : tıkır-da, şıkır-da
3. Fiilden isim yapan ekler: Fiil kök ve gövdelerine gelerek isim ya da isim soylu sözcükler türeten eklerdir.
Örnek:
-gin : seç-kin, aş-kın
-mak : koş-mak, sar-mak
-(in)ç : sev-(i)nç
-ıcı, : yaz-ıcı
4. Fiilde Fiil Yapan Ekler: Fiil kök ve gövdelerine gelerek yeni fiiller türeten eklerdir.
Örnek:
-ıl, yap-ıl
-dır, kaz-dır
-in, sev-in
-ır, uç-ur
Önemli Not: Sözcükler birden fazla yapım eki alabilirler.
Taşı - ma + cı + lık
Derse Geçiş
B) ÇEKİM EKLERİ: Sözcüklerin anlamlarını değiştirmeyip onlara cümle içerisinde işlerlik kazandıran eklerdir.
Çekim ekleri şunlardır:
1) Hâl (durum ekleri) -i ,-e, -de, -den okul-u, okul-a, okul-da, okul-dan
2) İyelik Ekleri -im, -im, -in, -i, -imiz, -iniz, -ileri Evim, evin, evi, evimiz, eviniz, evleri
3) Çoğul ekleri -ler, -lar Kuşlar, ağaçlar, çiçekler
4) Tamlama ekleri -in , -i araba+nın balkon+u kardeşim+ in oyunca+ğı
5) Kip ekleri Haber Kipi -miş, -yor, -ecek, -r Gel-di, gel-miş, gel-(i)yor, gel-ecek, gel-(i)r
A) Dilek Kipleri a, e, sa, se, meli, malı yapa, yapsa, yapmalı
B) Şahıs ekleri im, i, k, ız, nız, lar gördü-m, gördü-n, gör-dü, gör-dük, gördü-nüz, gör-eceyiz, gör-düler.
6) Olumsuzluk eki -me, -ma gör-me-di, ol-ma-dı.
7) Soru eki sor-du-n-mu
8) İlgi Eki (-ki) senin araban, seninkiA.
Etkinlikler
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri ( Ödev,deney)
Grupla öğrenme etkinlikleri
[!] İsim çekim ekleri ve fiil çekim eklerinin neler olduğu açıklanır. [!] Basit, türemiş, birleşik kelimeler üzerinde durulur. Birleşik kelimelerin oluşumları açıklanır.
ÖZET YAPILARINA GÖRE KELİMELER: Yapılarına göre isimler üçe ayrılır:
1. Basit Kelimeler Türemiş kelimeler Bileşik Kelimeler
1. BASİT KELİMELER: Yapım ekleri ile türememiş ya da birleşme yoluyla yeni anlam yüklenmemiş sözcüklerdir. Kök durumundaki sözcüklerle yalnızca çekim eki almış olanlar basit yapılıdırlar. Kök sözcükler genellikle tek hecelidir.
Örnek: El, kol, sel, yel, göz, taş, baş, kar, dil, kadın, deniz, çiçek, soba, pencere, araba...
2. TÜREMİŞ KELİMELER: Yapım ekleriyle kök ve gövdelerden geliştirilmiş sözcüklerdir:
Örnek: saman-lık, toz-lu, tat-sız, süt-çü, ben-cil, çalış-kan...
Önemli Not :Bir sözcüğün türemiş sözcük olabilmesi için, köküyle doğrudan ya da dolaylı bir anlam ilgisi bulunmalıdır. "Kiracı" sözcüğü "ira"dan türemiştir. Ancak "balık" sözcüğü "bal"dan türememiştir.
Önemli Not : Aynı ek, eklendiği sözcüklere farklı anlamlar katabilir: Çin-ce (dil ismi), dost-ça (yakışır, o tarzda), ben-ce (bana göre), aylar-ca (süreklilik)...
3. BİLEŞİK İSİMLER: En az iki sözcükten oluşan, tek bir kavramı karşılayan kalıplaşmış sözcüklerdir. Türemiş sözcükler gibi bunlar da gövde sözcüklerdir: Örnek: gecekondu, dedikodu, yurtsever, Afyon+kara+hisar...
Bileşik sözcükler şu yollarla oluşturulur:
1. Anlam kayması yoluyla:
a) Genellikle her iki sözcük birden anlamını yitirir: imambayıldı (bir yemek adı), delikanlı...
b) Sözcüklerden biri anlamını yitirir, diğeri anlamını korur: Eskişehir, kabadayı...
2. Ses kayması yoluyla:
Cuma + ertesi = Cumartesi
Ne + asıl = Nasıl
Pazar + ertesi = Pazartesi
Kahve + altı = Kahvaltı
3. Sözcüklerin tür değiştirmesi yoluyla:
dedi + kodu = dedikodu (fiil + fiil = isim olmuş) yurt + sever = isim + fiil = sıfat
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
Ders kitabının 76 ve 77. sayfasındaki ölçme değerlendirme soruları cevaplandırılacaktır.
Dersin Diğer Derslerle ilişkisi:
BÖLÜM IV
Planın
Uygulanmasına ilişkin Açıklamalar
- 9.sınıf günlük plan Konusuna Benzer Konular
- Vbullletin konu ve cevaplara Arka plan resim ekleme 03.11.2012
- Yanal: Kırmızı kart planımızı bozdu 04.09.2004
- Günlük Tesettür Giyim 31.03.2009
- SINIF... 11.10.2004
- Kader Planı 11.10.2004
- Plastik Gıda Ambalajı 23.08.2008 19:30