TARİHİ: Balya'nın tarihi Balya Merkezindeki ve çevresindeki madenlerin tarihi olmuştur. Tarihin ilk dönemlerinden bu yana, çinko ve kurşun olmak üzere manganez ve linyit madenlerinin işletildiği, bu nedenle Balya'nın sürekli bir yerleşim yeri olarak kullanıldığı bilinmektedir.
Balya 1317 yılından önce ''Koca Gümüş Köyü''adıyla anılmakta ve Balıkesir(Karesi Sancağına bağlı''Ali Demirci Bucağı''nın bir köyü idi. 1310 yılında Koca Gümüş Köyü çevresindeki kurşun madenlerinin imtiyazı alınmıştır. Madenlerin işletilmesi için yurdun çeşitli yerlerinden gelen işçilerin nüfus yoğunluğunu ve hane sayısını artırması üzerine, Ali Demirci Köyü'nde bulunan Bucak teşkilatının nakli gerçekleştirilmiştir. Kocagümüş adı kurşun madenlerinin ambalajlanmasından esinlenerek Balya'ya dönüşmüştür.
Balya madenlerinin işletilmesi Osmanlı İmparatorluğu zamanında da sürdürülmüş ve Osmanlılar döneminde Kadılık olan Balya'nın adının, 1650 yıllarında burada Kadılık yapan ''BALİ BEY'' den geldiği de ileri sürülmektedir.
Romalılar döneminde de kurşun madenlerinin işletildiği ve adının ''KRİSTİYAN'' olduğu bilinen Balya 1910 yılında İlçe kuruluşuna sahip olmuştur.
İlçe 1920 yılında Yunan işgaline uğramıştır. Balya halkı Yunan işgalinden kurtulmak için Yunan askerleri yanında kuzeyde Aznavur Ahmet Çetesi, batıda Gavur İmamla savaşmak zorunda kalmıştır.
İlçe 6 Eylül 1922tarihinde düşman işgalinden kurtarılmıştır. Bu bakımdan 6 Eylül kurtuluş günü olarak her yıl kutlanmaktadır.
COĞRAFİ DURUM: İlçemiz Marmara Bölgesinin güneyinde Balıkesir iline bağlı olup, yüzölçümü 952 km2 dir. Arazi dik yamaçlı derin vadilerle ayrılmıştır. Dik yamaçlı derin vadilerle kasabanın 20 km. kuzey batısındaki Konak, batıdaki Ekizce, doğudaki Akçal Dağları Balya'nın en önemli engebelerini teşkil eder. En yüksek tepesi doğudaki Akçal Dağları üzerinde bulunan Akçal Dedesi Tepesidir. Balya'yı Kocaçay boydan boya kat ederek Manyas Gölüne dökülür.
İKLİM: İlçemizin yazları kurak ve sıcak, kışları sert ve yağışlı geçer. Yağışlar kış aylarında kar ve yağmur şeklindedir. İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 230 m.dir.
Balıkesir il merkezine 52 km. mesafede olan İlçemizin doğusunda Balıkesir, batısında Çanakkale ilinin Yenice ilçesi, kuzeyinde Manyas ve Gönen ilçeleri, güneyinde de İvrindi ve Havran ilçeleri yer almaktadır.
NÜFUS: 2000 yılında yapılan en son Genel Nüfus Sayımına göre İlçemiz merkez nüfusu 1.916, Bucak ve Köyler nüfusu 16.953 olup, toplam nüfus 18.869'dur.
İDARİ YAPI: 1 Belde ve 43 köye sahiptir.
İlçe ekonomisi tarıma dayanmaktadır.Toprakları çok verimli olmadığından sınırlı üretim yapılmaktadır. Başlıca tarım ürünleri buğday,arpa, mısır ve nohuttur.
230 m. rakımlı, 952 km² yüzölçümlü olup,Okuma - Yazma oranı %95'dir.
Marmara ile karasal iklim özellikleri
görülmektedir. Balıkesir-Çanakkale yolu ilçenin ulaşımını sağlar. Terminalden kalkan servisler bulunmaktadır.