1. Ana Sayfa
  2. Genel
  3. Yabancı kelimelere karşılık klavuzu

Yabancı kelimelere karşılık klavuzu

Son güncelleme: 03.05.2009 17:03
Garip07 Garip07 foto
  • Yabancı kelimelere karşılık klavuzu

    Türk Dil Kurumu(TDK) Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, ``Kitle iletişim araçları yabancı sözcüğün Türkçe karşılığını kullanırsa, vatandaş da kullanır. Bunun için en önemli görev size düşüyor`` dedi.

    Anadolu Ajansı Konferans Salonu`nda, ``Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu``nun tanıtım toplantısı düzenlendi.

    AA Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Dr. Hilmi Bengi, açılışta yaptığı konuşmada, TDK`nın çok yeni ve ses getiren bir hizmetinin AA`da tanıtılacağını söyledi.

    Çalışmadan dolayı TDK Başkanı Akalın ve TDK çalışanlarını kutlayan Bengi, ``Sayın hocam, dil ve habercilik konusunda bizleri aydınlatacak. Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu`nu bütün AA mensupları alacaklar`` dedi.

    Akalın, toplantı için AA`ya teşekkür ettiğini belirterek, ``AA, yüce Atatürk`ün `Anadolu Ajansı, Türkiye`nin sesini duyuracaktır` sözüyle kurulmuş ulusal kuruluşumuz. Türkiye`nin senini dünyaya duyuran Anadolu Ajansı aynı zamanda Türkçenin gür sesidir`` dedi.

    Basın yayın kuruluşlarındaki çalışanlar için hazırlanan kılavuzunun ilk toplu dağıtımının AA`da yapıldığını belirten Akalın, kitapçıkta, basında en fazla kullanılan bin 947 yabancı sözcüğün Türkçe karşılığının sunulduğunu ifade etti.

    Akalın, eğitim kurumlarının yanı sıra kitle iletişim araçlarının dilin gelişmesi veya bozulmasına yol açacak etkiye sahip olduğunu, basında Türkçenin doğru, güzel ve kurallara uygun kullanımının, dilin kamuoyundaki kullanımını da etkilediğini vurguladı.

    Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, ``İletişimin merkezinde dil vardır. Basın kuruluşları haberlerini dil yoluyla ulaştırılıyor. Dilin olmadığı yerde, ne bugünkü teknoloji olabilir ne de böyle bir iletişim sağlanabilirdi`` dedi.

    ``TÜRKÇENİN GÜCÜNDEN HABERDAR DEĞİLİZ``

    Zengin söz varlığı, mükemmel kuralları ile biçim ve ses yapısıyla Türkçenin dünyanın en güçlü dillerinden olduğunu belirten Akalın, ``Sorun nerede? Ne yazık ki Türkçenin gücünden haberdar değiliz. Toplum olarak zengin söz varlığı, biçim ve ses yapısıyla karşımızda hazine olarak duran Türkçeden ne yazık ki yeterince yararlanamıyoruz`` dedi.

    TDK`nın sanal ortamdaki en geniş sözlüğünde 115 bin kelime olduğunu, 165 bine ulaşan terim zenginliği bulunduğunu ve TDK`nın sanal ortamdaki tüm sözlüklerinde toplam 526 bin söz varlığı sunduğunu ifade eden Akalın, bunun günlük ve yayın dilinde yeterince kullanılmadığını söyledi.

    Akalın, başta yazım ve söyleyiş yanlışlıkları, kaba dil, anlatım bozuklukları ve yabancı sözcük kullanımında sorunlar olduğunu, söz varlığının yabancılaştığını, yabancı sözcüklerin Türkçenin yazılış ve söyleyişini olumsuz etkilediğini kaydetti.

    Türkçedeki 115 bin sözcüğün yüzde 20`sinin yabancı kelimelerden oluştuğuna dikkat çeken Akalın, Türkçede birçok karşılığı olan sözcüğün yabancısının kullanılmasının hem Türkçe kelimelerin unutulmasına hem sözcükler arasındaki ince anlam farklılıklarının yok olmasına hem de dilin kısırlaşmasına yol açtığını bildirdi.

    Akalın, ``trend`` sözcüğünün Türkçede 56 farklı kelime karşılığı olduğunu dile getirerek, ``Trend dediğinizde 56 sözcüğü kullanımdan düşürüyorsunuz. Bu hem anlam karışmasına yol açıyor, çünkü sözcüğün farklı anlamlarını ancak cümle içinde anlıyorsunuz hem de zengin sözcük seçenekleri ortadan kalkıyor. 56 sözcük giderek yok olma sorunuyla karşı karşıya kalıyor`` dedi.

    ``BÜLÜTLÜ`` GİBİ YANLIŞ ANLAMALAR

    Akalın, yabancı sözcüklerin orijinalindeki gibi yazılmasının, kesme işaretinin kullanımı gibi sorunlar doğurduğunu ifade ederek, şunları söyledi:

    ``Hacker`lara geçit yok`, `Mortgage`ı kaptırdık`... Bu tüm kuralları tepetaklak eden bir yazılış şekli. Kimileri özgün biçimiyle yazalım diyor, kimileri okunduğu gibi. Orijinali gibi yazıldığında bunu okumak için Türkçe bilmek yeterli değil, İngilizcesini de bileceksiniz. Okunuşu gibi yazacaksak, İngiliz, ABD aksanına göre mi, Türkçeye göre mi yazacağız? Kesme işaretinden sonrayı heceyi yazıldığı gibi mi okunduğu mi yazacağız?

    Sonuçta, vatandaşta `Bülütlü (Bluetooth)`, `emercinsi (emergency)` gibi yazılar ortaya çıkıyor. `November Paşalı (Kasımpaşalı)` gibi yazılar da gelinen en son nokta. İster özgün ister okunduğu gibi yazılsın olumsuz sonuçlar ortaya çıkacak.``

    ``BAŞBAYAN BİR AYDA 59 BİN KEZ KULLANILDI``

    Son 75 yılda, halkın yüzyıllardır konuştuğu yabancı sözcüklerin değiştirildiğini ve bunların Türkçesinin artık dile yerleştiğini anlatan Akalın, ``Yüzyıllardır kullanılan yabancı sözcüklere Türkçe karşılık bulunup, yaygınlaştırılıyorsa, 3-5 yıl önce kullanılmaya başlanmış bir söze neden karşılık bulup, kullanmayalım`` dedi.

    ``Mortgage`` yerine ``Tutsat``, ``First Lady`` yerine ``Başbayan`` sözcüklerinin bulunduğunu, ``Başbayan`` kelimesinin bir ay içinde 59 bin defa kullanıldığını anlatan Akalın, ``Kitle iletişim araçları yabancı sözcüğün Türkçe karşılığını kullanırsa, vatandaş da kullanır. Bu kılavuzu çıkarttık ama eğer, siz kullanırsanız yaygınlaşacak. Yoksa sadece basılı olarak kalır. Bunun için en önemli görev size düşüyor`` diye konuştu.

    MEDYADA ALAY KONUSU

    Yabancı kelimelere bulunan karşılıkların medyada alay konusu edildiğini de ifade eden Akalın, sözcüklere Türkçe karşılıklar bulurken uzun süre tartıştıklarını, her çalışma grubunda 100`ün üzerinde bilim insanının bulunduğunu söyledi.

    Halk ağzına, yazarların kelimeyi nasıl kullandığına baktıklarını, Türkçe eklerden yararlandıklarını anlatan Akalın, mümkün olduğu kadar az heceli karşılık bulmaya çalıştıklarını dile getirdi.

    Akalın, ``Kolay değil, Dakika 1 Gol 10`la başlıyorsunuz. Çünkü zaten o kelime yabancı dil olarak kullanılıyor. Bazı kelimelere karşılık bulurken toplumun yapısını da düşünmek lazım, mesela `Homeoffice`. Türk toplumunun geleneğinde evde iş olmaz ki, yanlış anlaşılır`` diye konuştu.

    Konuşmaların ardından Akalın ile TDK Başkan Danışmanı Prof. Dr. Recep Toparlı ve Belgin Tezcan Aksu AA merkez çalışanları ile uydu üzerinden programı izleyen ve internet üzerinden bağlanan AA`nın bölge çalışanlarının sorularını yanıtladı.

    AA
#03.05.2009 17:03 0 0 0