1. Ana Sayfa
  2. İslam
  3. Nefis Terbiyesi

Nefis Terbiyesi

Son güncelleme: 05.12.2009 21:59
Tatli_cadiiiii Tatli_cadiiiii foto
  • Nefis Terbiyesi Nedir? - Nefsin Mertebeleri - Nefis Terbiyesi Hakkında Bilgiler
    Bir tarladan iyi mahsul almanın yolu, tarlanın iyi işlenmesinden
    geçer. Eğer tarlaya iyi bir bakım yapılmazsa, yabani otlar ve dikenler
    her tarafı istila eder. İşte, insanın nefsi de tarla gibidir. Eğer
    terbiye edilmezse, kötü kabiliyetler boy gösterir. Eğer iyi bir
    terbiyeden geçse, ondan çok istifade edilir.

    Ham petrolün arıtılması gibi, nefsin de tezkiyesi (kötü sıfatlardan
    arındırılması) söz konusudur. Bir kısım tasavvuf ehli, nefsin yedi
    mertebesinden bahsederler. Bunlar:

    1. Nefs-i emmare
    2- Nefs-i levvame
    3. Nefs-i mutmainne
    4. Nefs-i radiyye
    5. Nefs-i mardıye
    6. Nefs-i mülheme
    7. Nefs-i zekiyyedir. (1)

    Nefsin, terbiyeden geçmemiş hali, nefs-i emmaredir. (2) Bu haldeki
    nefis, şiddetle kötülüğü emreder. Günahlara dalmak ister.

    Kendini kınayan nefse ise, nefs-i levvame denir. (3) Bu mertebedeki
    nefis, günahlardan dolayı kendini kınamaya başlar, pişmanlık duyar.

    Terbiyenin ilerlemesiyle, nefis mutmainne mertebesine çıkar; Allah'dan
    gelen her şeyi rıza ile karşılar. Allah'ın razı olduğu bir vaziyet
    kazanır. İlahi ilhamlara mazhar olur. Arınmış bir nefis haline gelir.
    İlk hali, terbiye edilmemiş vahşi bir ata, son hali ise terbiye
    edilmiş ve sahibine çok faydalı uysal bir ata benzetilebilir.

    Bilindiği gibi, sirklerde gösteride kullanılan aslanlar daha küçükten
    terbiye edilirler. Gösteri sırasında, ara sıra ağızlarına yatıştırıcı
    hap verilir. Ta ki, ormandaki günlerini hatırlamasınlar, sahiplerini
    parçalamasınlar. Onun gibi, nefsin terbiyesine de küçük yaşlardan
    başlamak; ayrıca her gün, nefse hitap eden ve onu yatıştıran
    hakikatlerden okumak gerekir. Yoksa, yıllarca terbiyeden geçmiş bir
    nefis, fırsatını bulduğunda tekrar eski haline dönmeye müsaittir.
    Nasıl ki, bir yaya bastığımızda, onu yere kadar eğeriz. Fakat,
    ayağımızı gevşettiğimiz ölçüde, o başını kaldıracaktır. Nefis de
    böyledir. İyi bir terbiyeyle sesini keser. Uygun bir ortam bulduğunda,
    tekrar hükmünü icra eder.

    Bazı zatlar, "nefs-i öldürmek" tabirini kullanırlar. Bunun da bir
    nefis terbiyesi olduğunu kabulle beraber, nefsin mahiyetinde yer alan
    duyguların, kabiliyetlerin hayra yönlendirilmesinin daha isabetli
    olacağı kanaatindeyiz. Mesela, herkeste şiddetli bir hırs var. Hırsın
    sesini tamamen kesmek yerine, bu hırsın hayırlı işlere yönlendirilmesi
    daha faydalı olacaktır. O zaman, yaptığı ibadeti, hizmeti yeterli
    görmeyecek, daha ilerisini elde etmeye çalışacaktır. (4)

    Nefis, terbiyeyi kabule müsaittir. Mesela, herkesin fıtratında
    cimrilik vardır. İslami bir terbiyeyle, cimri bir insanın çok cömert
    bir insan haline gelmesi mümkündür.

    Nefsin fıtri hali, deli dolu akan bir nehre benzer. Terbiye edilmiş
    hali ise, bu nehrin önüne bir baraj yapılıp, çevrenin hem
    aydınlatılması, hem de sulanması gibidir.

    Kaynaklar:
    1. Yazır, VIII, 5817.
    2. Yusuf, 53.
    3. Kıyame, 2.
    4. Bu konuda bkz. Nursi, Mektubat, s. 33-34.
#05.12.2009 21:59 0 0 0