Diyarbakır Kalesi Efsanesi
Yöre: Diyarbakır
Hz.Yunus, Musul'a yerleşip o ülkenin halkını dine davet etmiş. Fakat kendisine hiç inanan olmamış. O da Musul'un halkına beddua edip oradan ayrılmış ve gelip Diyarbakır'a yerleşmiş. Diyarbakır halkı, ona inanmış Hz. Yunus da onlara; "İliniz mamur halkınız her zaman sevinçli olup bütün çoluk çocuğunuz asil ve olgun olalar." diye hayır dua ederek Nefs kayası denilen yerde bir mağaraya yerleşip orada yedi yıl oturmuş. O sırada Diyarbakır'da Amalak kızlarından olan, güzel bir kız hükümdarmış. Hz.Yunus'un önerisiyle Diyarbakır kalesini siyah granit taşlardan yaptırmış. Acem tarihçileri, bu nedenle buraya Diyar-ı Bikr (Bikr Diyarı) Kız şehri demişler.
Diyarbakır kalesiyle ilgili başka bir anlatı da şöyledir:
Diyarbakır kalesi ile Harput kalesi, iki kardeş tarafından aynı anda yapılmıştır Diyarbakır kalesinin harcı, yumurta akıyla; Harput kalesininki ise sütle karılmış. Sürülerle sağılan koyunların sütleri, dereler halinde akıtılarak kalenin yapıldığı yere getirilmiş. O zaman yumurtanın da bini bir paraymış. Bu iki kardeş, yaptıkları kaleleri bitirdikten sonra ölümsüzlük suyundan içip uzun bir uykuya dalmışlar. Arada bir uyanıp; "Diyarbakır surları yıkıldı mı, Harput kalesi duruyor mu?" diye kalelerin yerinde durup durmadığına bakar, sonra yine uyurlarmış.