Ünlü Daralması

Son güncelleme: 29.09.2022 21:17
  • ünlü daralması nedir - 7.ci sınıf türkçe konu anlatımıTürkçede "a, e" ünlüsü ile biten eylemlerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyiş ve yazılışta da "a" ünlüleri "ı, u"; "e" ünlüleri "i, ü" olur:

    * başla-yor > başlıyor
    * kana-yor > kanıyor
    * oyna-yor > oynuyor
    * doyma-yor > doymuyor
    * izle-yor > izliyor
    * de-yor > diyor
    * gelme-yor > gelmiyor
    * gözle-yor > gözlüyor

    Birden çok heceli ve "a, e" ünlüleri ile biten eylemler, ünlüyle başlayan ek aldıklarında bu eylemlerdeki "a, e" ünlülerinde söyleyişte yaygın bir daralma (ı ve i'ye dönme) eğilimi görülür. Ancak, söyleyişteki "ı, i" ünlüleri yazıya geçirilmez:

    * başlayan
    * yaşayacak
    * atlayarak
    * saklayalı
    * atmayalım
    * gelmeyen
    * izlemeyecek
    * gitmeyerek
    * gizleyeli
    * besleyelim

    Buna karşılık tek heceli olan "de(mek)" ve "ye(mek)" eylemlerinde, söyleyişteki "i" ünlüsü yazıya da geçirilir:

    * diyen
    * diyerek
    * diyecek
    * diyelim
    * diye
    * yiyen
    * yiyerek
    * yiyecek
    * yiyelim
    * yiye
    * yiyince
    * yiyip

    Ancak "deyince, deyip" sözlerindeki "e" yazılışta korunur.

    Örnek Soru:

    Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, söyleyişte olan bir ünlü daralması yazılışa geçirilerek yanlışlık yapılmıştır?

    A) Ayrılıyoruz, deyip yolunu ayırdı.

    B) Daha yaşıyacak ne günlerimiz var.

    C) Ali, "Yarın gidiyoruz." deyince heyecanlandım.

    D) Yemeği o kadar tuzlu yiyince hastalandı.

    Cevap: B

    Örnek Soru:

    Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünlü daralması yoktur?

    A) Samet şu an telefonda konuşuyor.

    B) Daha dün aldığım gömleğimi bulamıyorum.

    C) Haftanın bazı günleri beni arıyor.

    D) Son dakikaların doya doya yaşıyor.

    Cevap: A


    alıntı
#28.09.2010 21:47 1 0 0
  • Paylaşım için Teşekkürler
#29.09.2022 21:17 0 0 0