1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. katarakt Əlamətləri

katarakt Əlamətləri

Son güncelleme: 14.09.2011 11:12
Nerissa-Su Nerissa-Su foto
  • katarakta nədir - katarakta necə ortaya çıxar - katarakta müalicəsi - katarakt əməliyyatı nə vaxt edilir - diabette katarakta



    Katarakt xəstəliyi son illərdə çox sıx rast gəlinən göz narahatlıqlarından bir dənəsidir. Mütəxəssis həkimlər katarakta xəstəliyi haqqında məlumatlar verib. Bax, o məlumatlar;

    Katarakt Nədir, Əlamətləri Necə Ortaya Çıkar?

    Katarakt, göz obyektinin şəffaflığını itirməsi və buna bağlı olaraq görmənin azalması ilə nəticələnən göz narahatlığının. % 90 yaşa bağlı (senile katarakta) ortaya çıxar. Daha az görülməklə birlikdə, zədə, bəzi sistemik xəstəliklər, üveit kimi göz narahatlıqları, steroid kimi bəzi dərmanların istifadəsinə bağlı olaraq ikincil katarakta gözlenebilmektedir.

    Anadangəlmə olaraq körpələrdə də konjenital katarakta görülə bilər. Yaşlılığa bağlı senile katarakta inkişafı ümumiyyətlə asimmetrik də olsa hər iki gözdə başlayır. Puslu görmə, rəng keyfiyyətinin pozulması, gedərək görmə itiliyinin azalması, katarakta əlamətləridir. Daimi göz idarəsi ilə katarakta başlanğıcı müəyyən oluna bilər və müdaxilə zamanı müəyyən edilir. Bu səbəblə xüsusilə 40 yaş üzərində müntəzəm göz idarəsi lazımlıdır.

    Doğumsal Kataraktlar

    Ana namizədinin hamiləliyinin ilk dövrlərində keçirdiyi kızamıkçık xəstəliyi, antiviral dərmanlayar kimi faktorlar, uşaqda doğuşdan katarakta səbəb ola bilər. Doğumsal Kataraktı, ancaq çox diqqətli ailələr fərq edə bilər. Uşaq həkiminin də bu mövzuda həssas olması, dünyaya gələn kimi, edilən ümumi müayinədə, körpənin gözünə tutacağı sadə bir işıq köməyiylə bəzi təsbitlərdə tapılması mümkündür. Bütün bunlar yapılmadıysa uşaq ən keç 2 yaşında, fərq edilər bir problemi olsun olmasın, mütləq bir göz həkiminə idarəyə gətirilməlidir.

    Katarakt meydana gəlməsini sürətləndirən Xəstəlik və Faktorlar

    Xüsusilə troid və diyabet xəstələrində katarakta inkişafı daha tezdir. C vitamini əksikliyi, günəşin ultraviole şüaları kimi faktorlar katarakta inkişafını sürətləndirər.

    Diaqnoz üçün İstifadə edilən göstərişlər

    Katarakt diaqnozunda, xəstənin gözünün içinə mikroskopik olaraq asılmışdır. Kataraktın içindən, xüsusi bir lazer üsuluyla xəstənin əməliyyat sonrası nə səviyyədə görəcəyi də müəyyənləşdirilir.

    Oculus Pentacam Göz Tarayıcısı ilə katarakta təhlili aparılır. Lens sıxlığı, bu cihaz sayəsində analiz edilməkdə və qədərliyi saptanmaktadır.

    Speküler mikroskop, katarakt əməliyyatı əvvəli bütün xəstələrə tətbiq olunaraq, xəstələrin kornea endotelinin (gözün şəffaf təbəqəsinin ən dərin hissəsi) əməliyyatdan necə təsirlənəcəyi əvvəldən təsbit edilir.
    Əməliyyat zamanı manevrlər bu nəticəyə görə təşkil edilməkdədir.

    Katarakt əməliyyatı Ne Zaman Yapılmalı?

    Xəstənin görməsi özünə çatmadığı və katarakta diaqnozu qoyulduğu andan etibarən əməliyyat edilə bilər.

    Fako Üsulu

    Bu gün üçün istifadə edilən ən etibarlı və nəticələri ən müvəffəqiyyətli üsuldur. Ən böyük üstünlüyü, çox qısa bir müddətdə tətbiq oluna və göz çox böyük kəsilmədən, kiçik bir dəlikdən çalışılabilmesidir.

    Əməliyyat sonrası görmə gücü çox sürətlə geri qazanılır və əməliyyat, xüsusi lupalar qoyularaq, Dikişsiz edilir. Xəstə çox qısa müddətdə narkoz almadan, iynə edilmədən, yalnız gözü keyidən damlalarla əməliyyat olub evinə gedə bilər və bir neçə gün içində də gündəlik həyatına yavaş-yavaş geri dönə bilər.

    Adım Adım FAKO Ameliyatı

    1. İlk olaraq xəstənin gözünə 4-5 dəfə gözün səthini keyidən bir damla verilir. Başqa bir anestezi yöntemine ehtiyac yoxdur. Bu şəkildə damla ilə edilən uyuşturmalara "lokal anesteziya" yəni damla anestezisiz deyilir. Gözün şəffaf hissəsi olan kornea ilə ağ hissəsini təşkil edən sklera birləşdiyi bölgə, katarakta əməliyyatında ilk kəsiyin edildiyi yerdir. Təxminən 3 mm-lik xüsusi bir kesi ilə gözün içinə çatılar.

    2. Bu kəsi yerindən gözün içinə, göz toxumalarını qoruma xüsusiyyətinə sahib xüsusi jele konsistensiyalı bir maddə doldurulur. Bu maddə cərraha gözün içində rahat və təhlükəsiz iş imkanı təmin edər.

    3. Gözün rəngli hissəsi olan irisin arxasında gözün linzaları (linzaları) tapılar (sıxlaşdığı zaman katarakta deyə adlandırdığımız toxuma). Katarakt bir pərdə içində vardır. Kistotom deyə adlandırdığımız bir alət köməyiylə katarakta pərdəsinin ön üzündə yumru bir pəncərə açılır.

    4. Ortasında pəncərə açılan bu pərdə, kataraktanın nüvəsi (nukleus) və qabığından (korteks) maye istifadə ayrılar. Xüsusi bir şpris ilə pərdənin yan üzlərindən arxaya verilən maye, pərdəsi digər hissələrdən soyaraq ayırar. Bu əməliyyatla katarakta, öz pərdəsinin içində sərbəst bir hala gəlmiş olar.

    5. Sıra artıq kataraktın temizlenmesine gəlmişdir. Bu mərhələdə fakoemülsifikatör (qısaca fako) deyilən bir alət istifadə olunur. Bu alət ultrasonik güc yəni səs dalğası gücünü istifadə. 2.7 mm-lik diametri olan bu alət Kataraktı həm parçalar, həm bu hissələri içinə əmər, həm də boşalan bölgəni doğala yaxın bir maye ilə doldurar.

    6. Sərt kataraktlarda ikinci bir alət köməyiylə nüvəsi qırma əməliyyatı edilər. Sərt katarakta daha kiçik hissələrə qırılaraq daha asan təmizlənməsi təmin edilmiş olar.

    7. Kataraktın böyük hissəsi olan nüvə təmizləndikdən sonra etdiyi korteksin təmizlənməsi əməliyyatı edilər. Bu toxuma, pərdənin iç səthinə yapışıq olan bir növ daxili kabuktur. Kataraktın təbii pərdəsinin boş və təmiz bir torba halına gəlməsi təmin edilmiş olar.

    8. Gözün daxili artıq katarakttan temizlenmiştir. Rahat və təhlükəsiz bir iş üçün yenidən jele maddə ilə doldurulur. Artıq bu maddə kataraktanın boşaltdığı pərdəsinin içini doldurabilmektedir.

    Şəkər və katarakta

    9. Sıra süni göz içi linzasını, çıxarılmış olan təbii linzanın (katarakta) yerinə yerləşdirməyə gəlmişdir. Xüsusi bir maddədən edilmiş olan bu süni linza, yumşaq olduğu üçün katlanabilmektedir. Yenə xüsusi sistemlərlə dözərək 3 mm. olaraq hazırlanmış kəsikdən gözün içinə soxular və daha sonra da təbii linza pərdəsinin içinə yerləşdirilir. Bu linza, gözdə reaksiya etməyəcəyi elmi olaraq sübut edilmiş (50 ildən çox bir müddətdir) xüsusi bir maddədən emal edilmişdir.

    10. Artıq əməliyyat tamamlanmışdır. Hər hansı bir tikiş qoymağa ehtiyac qalmadan xəstə əməliyyat masasından qalxa bilər. Təxminən 1 saat sonra gözünü aça bilər və evinə dönə bilər.

    Əməliyyat Süresi

    Yaşa bağlı katarakt əməliyyatı, cərrahın təcrübəsinə və gözün vəziyyətinə görə təxminən olaraq 15 dəqiqə ərzində tamamlanar.

    Yaxşılaşma Süresi

    Əməliyyatdan sonra xəstənin normal görüşə qovuşması üçün keçən müddət, əməliyyatın zorluğuna, kataraktanın sərtliyinə bağlı olaraq dəyişər. Ümumiyyətlə yumşaq kataraktlarda çox daha sürətli bir düzəlmə olarkən, çox sərt bir kataraktanın həm əməliyyat, həm də düzəlmə müddəti bir az daha uzundur. 1 həftə 15 gün ərzində çox yaxşı bir görmə nöqtəsinə gəlinir. Xəstə 15-ci günlə 30'uncu gün arasında hamısıyla yaxşılaşar. Doğru zamanda gəlib əməliyyatını olmuş bir xəstə, 1-2 gündə belə düzelebilir.

    Əməliyyat Sonrası

    Hər cərrahı müdaxilə risk vardır və infeksiya da bunlardan ən əhəmiyyətlisidir. Xəstəyə tədbir olaraq bir antibiotik damla verilir. Əməliyyat olan adamın damlasını doğru istifadə etməsi, xüsusilə ilk 48-72 saat içində infeksiyaya qarşı çox diqqət etməsi və gigiyena şərtlərinə uyğun gəlməsi lazımdır.

    Nələrə diqqət etməlidir?

    * Heç bir şəkildə əməliyyatlı gözünüzü ovuşturmayın və təzyiq tətbiqin.
    * Başlanğıcda gecələri bir nəzər bantını qoruyucu kimi istifadə edə bilərsiniz.
    * Əməliyyatlı gözünüzün olduğu tərəf üzərinə yatmayın.
    * Əməliyyatlı göz, su və sabunla təmas etməməlidir. Bu səbəblə ilk bir həftə saçınızı özünüz yumayın, başınızı arxaya əyərək başqasına yıkatıp kurulatın.
    * Əgər çölə çıxacaqsa, küləkli və günəşli havalarda qoruyucu eynək və göz bandaj istifadə edin.
    * Ağır fiziki hərəkətlərdən qaçının, ağır yük qaldırmayın və daşımayın. Əgər şübhəsiz eğilecekseniz, başınızı və bədəninizi önə əyərək deyil, dizlərinizi bükərək əyilin.
    * Üzmə, dalma və digər su idmanlarını nə vaxt təkrar edə biləcəyinizi göz həkiminizlə məsləhətləşin.
    * Həkiminiz idarələrdən sonra sizə təsdiq vermədən, avtomobil istifadə etməyin.
    * Ən əhəmiyyətlisi, əməliyyat sonrası həkiminizin təklif etdiyi dərmanları vaxtında istifadə edin və idarələrə mütləq zamanında gedin.
    * Əməliyyatdan ortalama 3 həftə sonra, gecələri istifadə edə biləcəyiniz bir eynək, göz həkiminiz tərəfindən resept edilir.
#14.09.2011 11:12 0 0 0