1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. İş Stressi İnfarkt Riskini iki qat artır

İş Stressi İnfarkt Riskini iki qat artır

Son güncelleme: 27.10.2011 10:24
Nerissa-Su Nerissa-Su foto
  • İş Stressi - İnfarkt Riski - İş stresinden İnfarkt Riski






    Son zamanlarda nəşr olunan elmi araşdırmalar, iş yerində yaşanan stressin yalnız diqqəti və motivasiyası mənfi təsir qalmayıb, uzun vəd edə ürək xəstəliklərindən enmələr bir çox ölümcül xəstəliyə zəmin hazırladığını göstərdi.

    Bu məlumatlara görə stress ilə həm ümumi iş performansı düşür, sağlamlıq problemləri səbəbiylə işə devamsızlık artır, həm də uzun vəd edə ürək böhranı, iflic kimi xəstəliklərin ortaya çıxma ehtimalı iki qat artır.

    Acıbadem Maslak Xəstəxanası Psixiatriya Eksperti Dr. Dəfnə Eraslan, stressin sağlımıza təsirləri haqqında məlumatlar verib.

    Davamlı stress həm işi, həm sağlamlığı itirdirir
    Adamın fiziki ya da ruhi olaraq zorlandığı, yükləndiyi hallarda stress ortaya çıxar. İş yeri stressi söz mövzusu olduğunda, stress, qayğı və gərginlik yaradan bir romantik təcrübə olaraq təyin olunar. Az miqdarda çətinlik məcbur edilmə, adamın xoşlanmadığı vəziyyətləri dəyişdirməsini və ya edəcəyi işə motivasiya olmasını təmin etdiyi üçün müsbət belə ola bilər. Amma davamlı stress altında olan kəslər, həm iş verimlerini həm də fiziki sağlamlıqlarını itirmə riski ilə qarşı-qarşıya qalar.

    Stress reaksiyası əslində təhlükəli vəziyyətlərdə özümüzü ən yaxşı şəkildə qorumağımızın təmin edə bilmək üçün bədənimizdə ibarət olan bəzi dəyişiklikləri ehtiva edər. Hamımız bilirik, birdən sürətlə bizə yaxınlaşan bir avtomobil, peşimizde qaçan bir it kimi açıq bir təhlükə qarşısında qaldığımızda, ürəyimiz sürətlə çarpmağa başlayır, nəfəsimiz sürətlənər, ağzımız quruyar, əllərimiz titrəyər.

    Bu sırada bədənimizin daha yaxşı döyüşməsini təmin edəcək noradrenalin, kortizon kimi hormonlar dövrəyə girər. O anda kompleks qərarlar verməmiz lazım olmadığını yalnız təhdiddən kaçmamızı ya da onunla savaşmamızı təmin edəcək şəkildə anlıq diqqətimiz keskinleşir. Çox təəssüf ki iş yeri stresini olduğu kimi adamı aylar-illər boyunca məcbur edən vəziyyətlərdə bu hormonlar sağlamlığımızı təhlükəyə atmağa başlayır.

    Streslə bağlı xəstəliyi olan 5 qat-tez həkimə gedir

    Idarəçinin həddindən artıq tələbləri, haqsız rəqabət, işini itirmək qayğısı və ya mənfi şərtlərdən ötəri işyerini açıq tuta bilməmə qorxusu kimi səbəblərlə davamlı özünü təhlükədə Hisen bir adamda davamlı zorlanma mənfi nəticələri özünü göstərir.

    Motivasiya itər, adam yalnız o ankı çətinlikli vəziyyətə fokuslanar və uzun vədəli planlar etmə, hadisələrə daha geniş bir perspektivdən baxma qabiliyyətini itirər. İmmunitet sistemi zəifləyər, iş davamsızlığı və sağlamlıq problemləri artır. Streslə bağlı xəstəlikləri olan şəxslərin 5 qat daha tez-tez həkimə getdikləri müəyyən olunmuşdur.

    ABŞ-da (iqtisadi böhran əvvəli) edilən bir işdə işçilərin% 46'sının tükənmişlik nöqtəsində stress altında olduğu müəyyən olunmuşdur. Stress, narahatlıq səviyyələrinin yüksəlməsi, yuxusuzluq, əsəbilik, spirt və siqaret istifadəsində artma, kilo alışı, depressiya kimi bir çox problemə gətirib çıxarar. Motivasiya ola bilməyən, diqqətini toplayamayan, qəzəbinə hakim ola bilməyən kəslər daha az məhsuldardır. İş yoldaşları və müşterileriyle daha çox problem yaşayarlar və nəticədə iş müvəffəqiyyətsizliklərini daha da artıracaq bir sonsuz döngüye girərlər.

    Həddindən artıq iş yükü iflic riskini iki qat artırır
    Yaxın zamanda minlərlə işçisi 11 il boyunca izləyərək edilən bir araşdırmaya görə, iş yerində özündən çox şey tələb edilən ancaq iş şərtlərini nəzarət etmə imkanı tapa bilməyən insanlarda enmə (iflic) riskinin 2 qatına çıxdığı müəyyən olundu. Bu mövzuda edilmiş 17 uzun davamlı işdə, xroniki stressin ürək damar xəstəliklərinə tutulma riskini ən az% 50 nisbətində artırdığı tapıldı. Stress həm siqaret və spirt istifadəsi, kökəlmə kimi problemləri artıraraq dolayı yolla damar sisteminə zərər verir, həm də tək başına da risk yaradır.

    Şəxsiyyət quruluşu da stressi artırır

    Stressin heç olmadığı bir iş mühiti yaratmaq olduqca güc, amma adamın və ya iş yerinin bəzi xüsusiyyətləri stressin sağlamlığı təhlükəyə atmasını asanlaşdırır. Zorlu xarici şərtlər qarşısında narahatlıq, depressiya və hirs kimi reaksiyalar verən kəslərdə kortizon səviyyələri daha çox artır və fiziki xəstəliklər daha çox görülür. Böhran mühitində olduğu kimi, iş çıxarma təzyiqinin çox olduğu, insanların iş şəraiti üzərində söz sahibi ola bilmədiyi hallarda, iş yerində haqsızlıqlar edildiyində və iş üçün verilən əməyin qarşılığı tam olaraq alınamadığında stresin mənfi təsirləri daha dağıdıcı ola bilir.

    İş yerində stressi azaltmaq üçün nə edilməli?

    İş yerindəki stressin və bunun mənfi nəticələrinin azaltılabilmesi üçün həm təşkilatlar, həm də fərdlər tədbir ala bilər. Işyerlərinin ala biləcəyi tədbirlər təməl olaraq iş yeri mühitinin işçilər arasındakı bərabərsizliklərin azalmasını təmin edəcək şəkildə yenidən təşkil edilməsi, psixoloji təzyiqlərin qarşısının alınmasını təmin edəcək nəzarət sistemlərinin yaradılması, terfi və mükafatlandırma kimi mövzularda naməlumluqlar azaldılması və şəffaflıq təmin edilməsi.

    Bundan başqa işçilərin bu mövzuda məlumatlandırılması, stress altındakı işçilərin təyin olunması və dəstək almalarının təmin edilməsi də əhəmiyyət qazanır. Fərdlər isə özlərindəki stress əlamətlərini tanımanı öyrənməli və lazım olduğunda bu vəziyyətə müdaxilə etmələrini təmin edəcək texnikalar haqqında bilgilendirilmeli. İş yerində stress və rəhbərliyi mövzusunda bilgilendrimeler edilməsi bu mövzuda farkındalığı artıra bilir, amma problem təsbit edildikdən sonra fərdlərin ehtiyaclarına görə təşkil edilmiş interaktiv bir fərdi proqram daha təsirli ola bilir.
#27.10.2011 10:24 0 0 0