Fonksiyonalizm
Son güncelleme: 11.11.2011 00:47
-
aöf sosyoloji dersleri - işlevselcilik nedir - işlevselciliğin genel özellikleri - işlevselci yaklaşımModern dönem sosyolojisinin temel yaklaşımlarından olan işlevselcilik 20.yyın büyük bölümünde hem sosyolojide hem antropolojide önemli etkiye sahip olmuştur. İşlevselci yaklaşımın ilk temsilcileri COMTE,SPENCER,DURKHEİMdir.Antropolog olarakda RADCLİFFE-BROWN ve MALİNOWSKİdir.Modern sosyolojide ise PARSONS ve MERTON dır. İşlevselcilik yorumlayıcı ve eleştirel sosyolojiden özellikle marksizmden büyük ölçüde ayrılır. Marksizmin aksine çatışmayı değil birliği uyumu vurgular. Bu yaklaşımın temel kavramları uyum,denge,sistem, işlev,karşılıklı bağımlılık,dayanışma,bütünleşme sayılabilir.
İŞLEVSELCİLİĞİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ ;
-İşlevsel yaklaşımın en temel kavramları sosyal sistem,toplumsal yapı ,toplumsal kurum ,işlev,işlevsel açıklamadır.
-SOSYAL SİSTEM; toplum tarafından temsil edilen ve birbiriyle ilişkili olan parçalardan oluşan örgütlü yapıdır.
-TOPLUMSAL YAPI; toplumsal kurumların işlevsel olarak birbiriyle ilişki kurdukları belirli bir düzendir.
-TOPLUMSAL KURUM; istikrarlı ve düzenli bir hale gelmiş olan toplumun üyeleri tarafından paylaşılan toplumsal ilişkilerdir.
-İŞLEV; parçanın bütünle ilişkisini ifade eder ( örn: aile toplumun devamlılığına üreme ve toplumsallaşma işlevleriyle katkıda bulunur).
-İŞLEVSELCİ YAKLAŞIM; sosyal sistemleri bir arada tutanın ne olduğunu, nasıl muhafaza edildiklerini,toplumsal düzenin nasıl kurulduğu ,nasıl sürdürüldüğü gibi toplumun doğası hakkında geniş çaplı teorik sorular sorar.
SİSTEM; işlevselcilikde merkezi bir kavramdır .SİSTEMİM temel özellikleri;
-bir araya geldiklerinde bir bütün meydana getireren biribirine bağımlı biribiriyle ilişkili bir dizi parçadan oluşur , sistemin tüm parçaları bir düzen içinde bütünün sorunsuz bir şekilde işlemesi için çeşitli işlevleri yerine getirirler ,durağan statik bir durumda oldukları gibi değişim sürecinin içinde de olabilirler , sistem ile sistemin doğal çevresi birbirinden ayrıdır ,sistemler her çevreleriyle olan sınırlarını korur hem de çevrelerine uyum sağlarlar .
İşlevselcilik toplumsal düzenin nasıl kurulduğu ve sürdürüldüğü toplumda istikrarın temel kaynaklarının neler olduğunu ortaya koymaya çalışan anlamlar ya da yorumlardan çok toplumsal yapıyla ilgilenen yapısalcı sosyoloji içinde yer alan kökleri pozitivist geleneğe uzanan makro ölçekli bir yaklaşımdır .
COMTE , toplumları sosyal sistemler olarak görmüş ve toplumları çalışmanın en uygun yolunun doğa bilimlerinin yöntemlerini kullanmak olduğunu ileri sürmüşdür ,düşünceleri SPENCER tarafından geliştirilmişdir toplumların birer sistem olarak ele alınması gerektiğini savunmuş toplumlarla biyolojik organizmalar arasındaki benzerlikleri vurgulamışdır . DURKHEİM , toplumları karşılıklı ilişki içindeki sosyal öğelerden oluşan sistemler olarak görmekdedir.
MALİNOWSKİ , toplumların sosyal sistemler olarak görülebileceği görüşünü kabul etmiş ve bu sistemlerin bütün insanların temel ihtiyaçlarından kaynaklandığını bu ihtiyaçlar nedeniyle oluştuğunu ileri sürmüştür. RADCLİFFE- BROWN toplumu sosyal birbiriyle ilişkili öğelerinden meydana gelen bir sistem olarak toplumsal yapıyıda normatif ilişkiler ağı olarak tanımlamakdadır.
TALCOTT PARSONS
PARSONS ın çalışmaları üç evrede incelenir ;
PARSONSIN BİRİNCİ EVRESİ : TOPLUMSAL EYLEM
WEBERın tanımladığı rasyonel toplumsal eylemle paralellik gösterir. PARSONSa göre eylemler insanların davranışlarından türerler , bir davranışın eylem olabilmesi için a) davranışların beklenen bir amaca yönelik olması b) toplumun norm ve değerler tarafından düzenlenmiş olması c) enerji çaba motivasyon yatırımı içermesi d) belirli bir durumda gerçeklerşmesi gerekir. PARSONSa göre sosyal sistemde eylemler rol temelinde örgütlenir , rolün ilk öğesi rol beklentisidir, rollerin ve rol beklentilerinin davranışsal ve kültürel yönlerinini motivasyonel yönelim ( aktör kendi amacı doğrultusunda dürtülerini ya da psikolojik yönlerinin içeren bir etkileşime girer ), değer yönelimi ( aktör diğerlerinin amaçları açısından değer standartlarına estetiğe ve düşünceye dayanan kültür sistemi dikkate alır) .
PARSONSIN İKİNCİ EVRESİ : YAPISAL İŞLEVSELCİLİK
DURHEİMin işlevsel ve organizmacı anlayışından ,PARETOnun denge kavramından esinlenir.
PARSONS dört eylem sistemi olduğunu belirtir a) davranışsal organizma b) kişilik sistemi c) sosyal sistem d) kültürel sistem.
KALIP DEĞİŞKENLER
PARSONS TÖNNİESın cemaat cemiyet , DURKHEİMin mekanik organik dayanışma kavramlarından esinlenir.
A tipi kalı değişkenler b tipi kalıp değişkenler
( küçük topluluklar ) (endüstrileşmiş ve
Büroklatikleşmiş top.)
-nitelik -performans
-yaygınlık -belirlilik
-özgüllük -evrensellik
-duygusallık -duygusal yansızlık
-kollektif yönetim -bireysel yönelim
1. NİTELİĞE KARŞI PERFORMANS : bu değişken bireylerin sahip oldukları statünün verili statü mü edinilmiş statü mü olduğu
2. YAYGINLIĞA KARŞI BELİRLİLİK : bu değişken bireyin karşı karşıya olduğu kişi ile ilgili genel bir değerlendirme mi yoksa sadece söz konusu işle ilgili olarak mı değerlendirme yapdığı
3.ÖZGÜLLÜĞE KARŞI EVRENSELLİK : örn;iş yerine eleman alırken hemşeri olmasına göre almak özgüllüğe , iş vasıflarına göre almak evrenselliğe girer .
4.DUYGUSALLIĞA KARŞI DUYGUSAL TARAFSIZLIK: örn; anne -çocuk ilişkisi duygusal iken , müşteri -satıcı ilişkisi duygusal tarafsızlık gerektirir.
5.KOLLEKTİF YÖNELİME KARŞI BİREYSEL YÖNELİM: bu değişken bireyin sadece kendi kişisel düşünce ve kararlarına göremi yoksa içinde bulunduğu grubun ortak çıkarlarına mı yöneldiği ile ilgilidir.
PARSONSIN ÜÇÜNC EVRESİ: GENEL SİSTEM KURAMI
Genel olarak DURKHEİMin bütüncülüğünü WEBERın bireyselcilik anlayışını PARETOnun denge anlayışını birleştirerek kendi sosyal sistem anlayışını geliştirmiştir. PARSONS toplumsal bir savaşın çıkmasını ve toplumun dağılmasını engelleyen şeyin düzen olduğunu düşünür,her sistemin işleyebilmesi için karşılanması gereken belirli işlevsel zorunluluklar vardır.
İŞLEVSEL ZORUNLULUKLAR
(A) uyum (adaptasyon) : dışsal / araçsal
(g)amaca ulaşma : dışsal /amaç
(ı) bütünleşme : içsel / amaç
(l) gizli kalıp koruma : içsel / araç
Genel eylem sisteminin genel yapısı
(a)davranışsal organizma
(g)kişilik sistemi
(ı) kültürel sistem
(l) sosyal sistem
Agıl şemasının toplumun alt sistemlerineuygulanışı
(a) ekonomi
(g)politika
(ı)toplumsal komite
(l)güvenlik sistemi
Toplumsal değişme
PARSONSa göre bir sosyal sistemin istikrarını sağlayan o sistemin üyelerine dayattığı ya da toplumsal kontrol mekanizmalarıyla zorladığı kural ve düzenlemeler değil toplumsal olarak onaylanmış değerlerin beklenen davranış kalıplarının içselleştirilmesidir . sistem içinde toplumsal kontrolün hiyerarşisi en üstte değerler sonra norm sonra roller en son yaptırımlar vardır, sosyal sistemlerin hem evrimsel değişiminden hem de devrimsel değişiminden bahsetmekdedir. Evrimsel değişme sistem içinde rasyonelleşme ve gelenekselleştirme döngüsüyle sağlanır .Devrimsel değişme ise sistemin dengesindeki ani bir değişim ile olur örnek olarak Nazi hareketleri ve kominizm .
alıntı
- Fonksiyonalizm Konusuna Benzer Konular
- Yapısalcı Fonksiyonalizm - Felsefe Dersleri 21.04.2012
- Plastik Gıda Ambalajı 11.11.2011 00:47