dulavrat otu pıtrak - dulavrat otu yağı - dulavrat otunun faydaları
Dulavratotu
Orjinal Adı Arctium Lappa (ya da Lappus officinalis)
Digər Adları Dulkarıgömleği, Hanımyaması
Bileşikgiller familyasındandır.
Ana yurdu bilinməyən, ölkəmizdə Şərq və Şimali Anadolu bölgələrindəki kiçik kəndlərdə və yol kənarlarında yetişən çokyıllık dayanıqlı otsu bitkidir. Kölgəlik və nəmli yerləri sevən dulavratotu 30-60 sm. boylanabilir. Budaqlara ayrılan dik bir
gövdəsi; iri yarpaqları; yaz aylarında çıxaran parlaq bənövşəyi ya da qırmızı çiçəkləri vardır. Yarpaqlarının altı tüklü, damarlı və ağ rənglidir.
Çiçek yaxınındakı yarpaqları daha kiçik olur. Çiçek bürgülerinin üzərindəki çəngəllər, çöldə gəzən heyvanların postuna ilişər. Beləcə bitkinin toxumu ətrafa dağılar. Bitki, bu tohumlarıyla çoxalar. Dulavratotunun rizomu (kökgövdesi) və yarpaqları inulin, uçucu yağ, tanen, acı glikozitler, mikrob incidici bəzi maddələr ilə alkaloitleri ehtiva edər. Bitkinin yarpaqları, Şərqi Anadolu bölgəmizdə tərəvəz olaraq yeyilir.
Tibbi Təsirləri və İstifadəsi
Romalılara dövründən bəri sağlamlığa faydalı təsirləri bilinən dulavratotunun bu tibbi təsirləri və onlardan istifadə etmək üsulları belə sıralana bilər:
• Sidik sökdürücüdür.
• Yüngül işlətmə təsiri vardır.
• Bədəni gücləndirici bir toniktir.
• Qanı təmizləyər.
• tərlədicidir.
• Gut xəstəliyinə qarşı müsbət təsiri görülər.
• Həzm və öd ifrazatlarını artıraraq həzmi asanlaşdırır, iştahı açar.
Sayılan bu təsirləri təmin etmək üzrə payızda torpağı kazılıp çıxarılan kökü təmizlənər. Dilimlenerek diqqətlə qurudulur, 1 şirin qaşığı qurumuş kökü 1 stəkan suda qaynama nöqtəsinə gətirilib atəş kısılır, istilik 10-15 dəqiqə daha sürdürülerek hazırlanan dekoksiyöndan gündə üç dəfə bir stəkan içilər.
Dulavratotu Ayrıca dəri problemlərinin müalicəsində təsirli olar. Yağlı və akneli cildləyərə yaxşı gəlir. Saçlardakı kəpəyi kəsər. Dəridəki yara və xora yaxşılaşmasını sürətləndirir. Eqzema və sədəf xəstəliklərinə qarşı yaxşılaşdırıcı təsir edər.
Bu cür dəri problemlərinə qarşı müsbət təsirlərini təmin etmək üzrə, bitkinin yapraklanyla yara sıyığı hazırlanır. Şikayət edilən yerlərə sıyıq xaricdən tətbiq olunur. Ancaq sədəf xəstəliyi və egzamada müalicəyə yaxşılaşma əlamətləri qeybi qədər, uzun müddət davam edilməlidir.
Dulavratotu romatizm ağrılarına qarşı da təsirli olar. Bu müsbət təsiri təmin etmək üçün, bitkinin körpə və iri yarpaqlarının tüklü alt tərəfi ağrılı yerə qoyulub bezlə sarılaraq, gecə boyu sürüşmədən orada qalması təmin edilir. Bu tətbiq o günkü ağrıların keçirilməsində təsirli olar. Qalıcı müalicə üçün yuxarıda hazırlanan yara sıyığı bir tənzif içinə yayılaraq romatizm ağrılı yerə sarılmalı, müalicəyə uzun müddət davam edilməlidir.