Bu yazı görkəmli alim, böyük mühəddis, məşhur fəqih və sinəsi Əhli-beyt (ə) maarifinin xəzinəsi olan cənab Şeyx Səduqun (305–381 hq) “Fəzailu-əşhuris-səlasə” – (üç mübarək ayın fəzilətləri) – kitabından çıxarışdır. Belə ki, Şeyx Səduq bu kitabda üç mübarək ayın (Rəcəb, Şəban və Rəməzan) fəzilət və əməlləri barəsində 158 hədis hədis rəvayət etmişdir ki, biz Rəcəb ayının daxil olması münasibətilə, bu ayın barəsində olan 18 hədisi tərcümə edib, sizə təqdim edirik.[1]
Amma əvvəlcə Şeyx Səduq haqqında qısa məlumat verməyi məqsədə uyğun bilirik. Çünki bu böyük alimin Şiə ədəbiyyatının bü günə gəlib çıxmasında misilsiz rolu olmuşdur. Buna görə də az da olsa bu alimin həyatı haqqında hamımız bilməliyik.
Şeyx Səquq kimdir?
O, Məhəmməd bin Əli bin Hüseyn bin Musa bin Babuvəyh Qumidir. Hicri tarixi ilə 305 ya 306-cı ildə Qum şəhərində anadan olmuşdur. Atası Qumlu və anası Gilanlıdır (Deyləm).
Şeyx Səduqun atası
Şeyx Səduqun atası Əli bin Hüseyn hicrinin 3 əsrində yaşamış, şiə aləminin böyük alimi və Qum mühəddislərinin (hədis rəvayətçiləri) rəhbəri olmuşdur. Bəzi yazılara görə o, İmam Həsən Əsgəri (ə) zamanında yeniyetmə olmuş və İmam Əsgərinin (ə) ona yazdığı məktub mövcuddur. O, (Əli bin Hüseyn) 329-cu hicri ilində vəfat etmişdir. Bundan sonra (atasının vəfatından) Şeyx Səduq Rey şəhərinə köçmüş və orada yaşamış, yaratmış və 381-ci hicri ilində orada vəfat etmişdir. Məzarı Rey şəhərində ziyarətgahdır.
Tarix və Rical kitablarında yazılanlara əsasən Şeyx Səduq 300-ə yaxın hədis kitabı yazmışdır ki, tarix boyu müxtəlif səbəblər ucbatından məhv olmuş və günümüzdə bu kitablardan yalnız 20-i mövcuddur ki, onlardan “Mən la yəhzuruhul fəqih – əl-Xisal – Səvabul əmal və iqabul əmal – əl-Muqnə - Kəmaluddin – İləluş-şərayi – Uyunu əxbarur-Riza (ə) – Məaniul əxbar”a işarə etmək olar.
Ata və oğlun məqamı
Şeyx Səduq və atasının üstünlükləri barəsində alimlər çox danışıb, yazmışlar ki, biz bu barədə aşağıdakı dastana kifayət edirik:
“Əli bin Hüseyn hələ çox cavan ikən İmam Həsən Əsgəridən (ə) belə bir məktub aldı:
«... امّا بعد اوصيك يا شيخى و معتمدى و فقيهى ابا الحسن على بن الحسين بن بابويهالقمّى وفّقك اللَّهلمرضاتهو جعل من ولدك اولادا صالحين برحمته،... و عليك بالصبر و انتظار الفرج... فاصبر يا شيخى و معتمدى أبا الحسن و أمر جميع شيعتى بالصبر فانّ الارض للَّهيورثها من يشاء و العاقبة للمتقين و السلام عليك و علی جميع شيعتنا و رحمة اللَّهو بركاته...»
“Ey mənim şeyxim, etmiad etdiyim və fəqihim...! Allah-taala səni Özünü razı olduğu işlərə müvəffəq etsin və sənin nəslində saleh övladlar qərar versin... Səni səbrə və Fərəcin (12-ci imamın) intizarına dəvət edirəm!... Elə isə səbr et və bütün şiələrimi də səbr etməyə çağır!...”[2]
"... Şeyx Səduqun atası (Əli bin Hüseyn) öz əmisi qızı ilə ailə həyatı qurmuşdu. Amma qocalmasına və bu məktubdan illər ötməsinə baxmayaraq övladı olmurdu. Bir gün onun yolu Bağdad şəhərinə düşdü. Bu zaman İmam Zamanın (ə) 3-cü naibi Şeyx Əbul Qasim Hüseyn bin Ruh Bağdadda idi. Əli bin Hüseyn onunla görüşdükdən sonra İmam Zamana (ə) məktub yazır və məktubda İmamdan (ə.c) istəyir ki, İmam onun üçün övlad duası etsin. Və məktubu 3-cü naibdən İmamın (ə.c) hüzuruna göndərir.
Bir müddətdən sonra İmamdan (ə.c) belə bir cavab məktubu gəlir:
“... Allah-taala tezlikə sənə Deyləmli qızından iki xeyirli, əməli-saleh və fəqih (alim) oğlan bəxş edəcəkdir...”.
Bu duadan sonra Əli bin Hüseyn iki və onlardan sonra da bir oğlana sahib oldu (Məhəmməd – Həsən – Hüseyn) ki, hər üçü alim və zahid idilər. Belə ki, Məhəmməd (Səduq) hədis əzbərləməkdə öz zamanında misilsiz idi. Və həmişə iftixar edir və deyirdi ki, mən İmam Zamanın duası ilə dünyaya gəlmişəm!”.[3]
Üç ayın fəzilətləri - “Fəzailu əşhuris-səlasə”
Rəcəb ayının fəzilətləri kitabı - “Kitabu fəzaili şəhri rəcəb”
Bismillahir-rəhmanirrəhim. Əl-həmdu lillahi rəbbil aləmin. Və səlləllahu əla Muhəmmədin və alihi əcməin.
“İmam Rza (ə) buyurur: Hər kəs Rəcəb ayının birinci gününü Allahın savabını ələ gətirmək üçün oruc tutsa, Allah-taala cənnəti ona vacib edər. Hər kəs bu ayın ortasında oruc tutsa Rəbiə və Müzər tayfaları qədər inslanları (yəni çox sayda insanı) şəfaət edər. Və hər kəs bu ayın axırında oruc tutsa Allah-taala onu cənnət şahlarından qərar verəcək və onun şəfaətini ata-anası, oğul-qızı, bacı-qardaşı, bibi, xala, əmi, dayı, qonşuları və tanıdıqları barəsində, əgər onlar oda layiq olsalar da belə, qəbul edəcəkdir”.
2-ci hədis:
Rəcəb ayının orucu odla insan arasında fasilə yaradır.
"Ənəs bin Malik deyir: Eşitdim ki, Peyğəmbər (s) buyurur: Hər kəs Rəcəb ayında iman və qürbət qəsdi ilə (Allaha yaxın olmaq) bir gün oruc tutarsa Allah-Taala Qiyamət günü onunla Cəhənnəm odu arasında yerlə göy arası qədər fasilə yaradacaqdır".
3-cü hədis:
Rəcəb orucunun savabının miqdarını yalnız Allah bilir!
"Əli bin Salim deyir: Rəcəb ayının axırlarında mən İmam Sadiqin (ə) hüzuruna yetişdim. İmam (ə) məni gördükdə buyurdu: Ey Salim bu ay oruc tutdun!
Dedim: Xeyir ey Allahın Rəsulunun oğlu.
İmam (ə) buyurdu: Elə bir savabı itirmisən ki, miqdarını Allahdan başqa heç kəs bilmir. Həqiqətən Allah-Taala bu ayı fəzilətli və hörmətini böyük etmişdir. Öz kəramətini bu ayda oruc tutanlara vacib etmişdir.
Dedim: Ey Allahın Rəsulunun oğlu, əgər qalan günləri oruc tutsam bu ayda oruc tutanların savabına çataram?
İmam (ə) buyurdu: Ey Salim! Hər kəs bu ayın axırından bir gün oruc tutarsa, bu oruc onu ölümün çətinlikləri və qəbrin əzabından amanda saxlayacaqdır. Hər kəs bu ayın axırından iki gün oruc tutarsa, bu onun üçün Sirat körpüsündən keçid vərəqəsi olacaqdır. Və hər kəs bu ayın axırından üç gün oruc tutarsa Qiyamət gününün çətinliklərindən amanda qalacaq və bu oruc onu Cəhənnəm odundan qoruyacadır".
İmam Baqir (ə) buyurub: "Hər kəs Rəcəb ayının əvvəli ya ortası və ya axırından bir gün oruc tutarsa Allah-Taala Cənnəti ona vacib edəcək və onu Qiyamət günü Bizimlə bir yerdə məşhur edəcəkdir.
Hər kəs Rəcəb ayında iki gün oruc tutarsa (Allah tərəfindən) ona deyilər: Bu gün yenidən həyatına başla (və yaxşı əməllər et) ki, sənin keçmiş günahların bağışlandı.
Və hər kəs Rəcəb ayında üç gün oruc tutarsa ona deyilər: Sənin keçmiş və gələcək (səhvən edəcəyin) günahların bağışlandı. Mömin qardaşlarından kimi istəyirsən (Allahın izni ilə) şəfət et!
Və hər kəs Rəcəb ayında yeddi gün oruc tutarsa yeddi cəhənnəmin qapısı onun üzünə bağlanacaqdır.
Və hər kəs Rəcən ayında səkkiz gün oruc tutarsa, səkkiz Cənnətin qapısı onun üzünə açıq olacaq və hansı qapıdan istəsə daxil olacaqdır".
5-ci hədis:
Rəcəb ayının orucu Sirat körpüsündən keçid vərəqəsidir.
İmam Baqir (ə) buyurub: " Hər kəs Rəcəb ayında yeddi gün oruc tutarsa Allah-Taala ona Sirat körpüsündən keçməyə icazə, Cəhənnəm odundan nicat verəcək və Cənnət bağlarını ona vacib edəcəkdir".
6-cı hədis:
Məb`əs günü oruc tutmağın savabı: 60 il ibadət!
İmam Sadiq (ə) buyurub: "Rəcəb ayının 27-ci günün orucunu unutmayın ki, bu gün həzrət Məhəmməd (s) Allah-Taala tərəfindən peyğəmbərliyə seçildi. Bu günün orucunun savabı altımış ayın orucunun savabına bərabərdir". (7-ci hədis: İmam Rzadan (ə) rəvayət olunan hədisdə bu günün savabı 70 ilin orucunun savabına bərabərdir).
8 və 9-cu hədis:
Həzrət Nuh (ə) Rəcəb ayının birinci günü gəmiyə mindi.
İmam Sadiq (ə) və İmam Kazım (ə) buyurublar: "Nuh (ə) Rəcəb ayının 1-ci günü gəmiyə mindi və onunla yola çıxanlara əmr etdi ki, bu günü oruc tutsunlar".
Dua və istəklər qəbul olunacaqdır!
Sonra İmam Musa Kazım (ə) buyurur: "Hər kəs bu gündə oruc tutarsa Cəhənnəm odu ondan bir illik fasilə ilə uzaqlaşacaqdır. Hər kəs bu ayda yeddi gün oruc tutsa yeddi cəhənnəmin qapısı onun üzünə bağlanacaqdır. Hər kəs səkkiz gün oruc tutsa səkkiz Cənnətin qapısı onun üzünə açılacaqdır. Hər kəs 15 gün oruc tutarsa dua və istəkləri qəbul olacaqdır. Və hər kəs oruc tutduğu günlərin sayın artırarsa Allah-Taala da savabın miqdarını artıracaqdır".
10-cu hədis:
"Rəcəb" cənnətdə çay adıdır.
İmam Kazım (ə) buyurur: "Rəcəb cənnətdə süddən ağ, baldan şirin bir çaydır. Hər kəs Rəcəb ayında bir gün oruc tutarsa Allah-Taala onu bu çaydan sirab edər".
11- ci hədis:
Rəcəb ayında yaxşı əməllərin savabı ikiqat yazılır.
İmam Kazım (ə) buyurur: "Rəcəb böyük aydır. Allah-Taala bu ayda yaxşılıqları çox yazar. Pis əməlləri əməl dəftərindən silər. Hər kəs bu ayda bir gün oruc tutarsa cəhənnəm odu ondan bir illik yol fasiləsi ilə uzaqlaşar. Hər kəs bu ayda üç gün oruc tutarsa cənnət ona vacib olar".