1. Ana Sayfa
  2. Tarih
  3. Çin Resimciliğinde Türklerin Etkisi

Çin Resimciliğinde Türklerin Etkisi

Son güncelleme: 29.04.2014 19:05
BiR-DOST BiR-DOST foto
  • Sui Sülâlesi Dönemi’nin sonlarında ve Tang Dönemi’nde Budizm kültürünün hakim olduğu Küsen (Kuça), Hoten, hatta bugünkü Çin’in Gansu eyaletindeki Dunhuang’da resmin çok geliştiğini görüyoruz.

    Doğu Türkistan’daki “Ming Öy” (Bin Buda Mağarası) diye adlandırılan tapınakların duvarlarına çizilen resimler gerçekten herkesi hayretler içerisinde bırakmaktadır. Resmin bu denli gelişmesinin sebebi, iyilik ve güzelliğin sembolü olarak hayal edilen Buda’yı tasvir etmenin ve Buda’ya hizmet eden evliyaların portrelerini çizmenin “sevap” olduğu anlayışının toplumda temel ideoloji hâline gelmiş olmasıdır.

    Budistler müzik ve resim vasıtasıyla mistik hava yaratıp Budizm’in insanların zihnine ve gönlüne işlemesini sağlamaya çalışmışlardır.

    Sayrami’nin kitabına göre, Sui ve Tang Sülâleleri Dönemi’nde yetişmiş ünlü Uygur ressamları ve onların eserleri şunlardır:

    Cao Zhongda (Okunuşu: Sao Zhongda): Sayrami’ye göre, Sao Zhongda Küsen berbapçılarından Sao Pomin’in torunudur. Kuzey Qi (M.S. 550-571 yıllar), Kuzey Zhu (M.S. 557-581 yıllar) ve Sui (M.S. 581-618 yıllar) Sülâleleri Dönemi’nde yaşamıştır. Çizdiği Buda resimleriyle ün yapmıştır. O aynı zamanda pek çok Budist ressamı yetiştirerek “Ressamların üstadı” unvanına erişmiştir. CIHAI’ye (Kamus) göre ise, Sao Zhongda Kuzey Qi döneminde yaşamış ressam olup, asıl ülkesi bugünkü Özbekistan’ın Semerkand bölgesidir.

    Cao (Okunuşu: Sao) Devleti’nden, yani Dokuz Soylu Zhaowu (Okunuşu: Caovu) Devleti’nden Kuzey Qi’ye M.S. 550-577 yıllarında gelmiştir. CIHAI’ye göre, Dokuz Soylu Zhaowu Devleti hakkında “Suiname”, “Yeni Tangname”nin “Batı Bölgesiyle İlgili Kayıtlar”ında bahsedilir. “Dokuz Soylu Zhaowu”, Sui, Tang Sülâleleri Dönemi’nde bugünkü Amu ve Sır nehri boylarındaki dokuz soylu hakimiyetin genel adıdır. “Yeni Tangname”ye göre, dokuz soy şunlardan ibarettir: Kang, An, Cao (Sao), Shı, Mi, He, Hoxun, Wudi, Shı. Bunlardan Kang, eskiden Qilianshan dağlarının kuzeyindeki Zhaowu şehrinde (Bugünkü Gansu eyaletindeki Linze ilçesi sınırları içerisinde) yaşamışlardır.

    Bu boyun kolları her tarafa dağıldığı için, eskiden “Dokuz Soylu Zhaowu” diye adlandırılmıştır. Ahalisi genellikle çiftçidir. Ayrıca hayvancılıkla uğraşırlar. M.S. 6. yüzyılın sonlarında Batı Göktürklerine tabi olmuşlardır. 8. yüzyılda Araplar tarafından kontrol altına alınmış, ahalisi de yavaş yavaş Türk-Uygur boylarına karışmıştır. CIHAI’ye göre, Dokuz Soylu Zhaowu Devleti’nden Çin’e gelenler Cao (Sao), Mi, Shı soyadını taşımışlardır.

    Tang Sülâlesi dönemindeki ünlü müzik ustası Mi Jiarong, Cao Miaoda (Sao Miaoda), Shı Chouduo gibi şahısların bu ülkeden gelmiş kişilerin bazılarıdır.

    Sao Zhongda’nın “Losi Yolu”, “Koğursunur”, “Morungxiao Hazretleri”, “Yaylada Avlanma”, “Qi Sülâlesi Muhafızlarının Savaş Arabasındaki Cambazlıkları”, “Ünlü Kılıçbaz” gibi resimleri vardır. Bunlardan “Koğursunur” adlı resminde Kuzey Qi Sülâlesi’nin generalı, Uygur (Türk) Kanglı kabilesinden olan Koğursunur tasvir edilmiştir. “Morungxiao Hazretleri” adlı resimde ise, Siyenpilerin ileri gelenlerinden Morungxiao tasvir edilmiştir. “Yaylada Avlanma” adlı resminde Kuzey sülâleler devleti hanlarının avlanmaları tasvir edilmiştir.

    Diharmaçin: Hotenlidir, hem tercüman hem de meşhur bir ressamdır. 539 yılında Çin’e gitmiştir. Onun “Asuka Padişahı”, “Asuka Prensesi”, “Hindistan Rahipleri”, “Hoten Bikşuları”, “Yaksa”, “Rivayetteki Evliya”, “Budanın Koruyucusu Saravati”, “6 Yaksa”, “Ay Işığı Altındaki Qinmimghu”, “Luzhongdaki Erbaplar ve At Arabası”, “Kuzey Qi’deki Av Gezisi”, “Guytopingdeki Fırtına”, “Bahar Gezisi”, “Mingtang Tapınağı’na Resim Çizme” gibi resimleri vardır.

    Vaycra Vezekina: Tahminen 575 yıllarında Hoten’de doğmuştur. Sui Yangdi (604-618 yılları arasında tahtta oturmuştur), 607 yılında Bin Daqing adlı ressamın başkanlığındaki bir heyeti “Model Olacak Tanrı Sureti”ni bulmak ve Vaycra Vazekina’yı davet etmek için Hoten’e göndermiştir. Heyet Hoten’de bir süre Vaycra Vazekina’dan ders almış ve sonra onu beraberinde Loyang’a götürmüştür. Vaycra Vazekina, Loyang’a geldiğinde, İmparator Sui Yangdi ve saray erkânı onu karşılamaya çıkmıştır. Vaycra Vazekina, Loyang’da üst düzey devlet erbaplarının dergâhlarından biri olan Bai Ma Si’ya

    (Bai Ma Tapınağı) tanrı suretini çizmiş ve bu eserleriyle ün kazanmıştır. Özellikle o “Altı Tibetli”, “Yabancı Memleketlerin Kutsal Ağaçları”, “Brahma” adlı resimleriyle üslûp yaratmıştır.

    Onun da Yuan Tapınağı’nın duvarlarına “Albastı İlâhı”, “Şevkatli Bodhisattva”, “Müreffeh Dünya”, “Evliya Yüsüf” adlı resimleri; Bai Ma Tapınağı ve İmparator Sui Yangdi’nin uğrak yeri Xiaolin Tapınağı’na “Fil Başlı İlâh”, “16 Derviş” adlı resimleri çizdiği bilinmektedir.

    Vaycra Vazekina’nın ayrıca “Hoten Hanı”, “Kiriye Beyi”, “Kaldırımdaki Erbaplar”, “Çiftçinin Tarlası”, “Prensesin Bahar Gezisi”, “Altın Köprü”, “Ay Işığı Altındaki Beyaz At” gibi resimleri vardır.

    Vaycra Viçi: Tahminen 610 yılında Hoten’de doğmuştur. O çocukken Buda dinî eğitimi ve resim eğitimi almıştır. 20 yaşında batı bölgesinde tanınmıştır. 632 yılında Tang Sülâlesi Hükümdarı Tang Taizong (Li Shimin) Hoten’e elçi gönderip Vaycra Viçir’i Changan’e davet etmiştir.

    O, Changan’e geldiğinde, Tang Taizong onun onuruna sarayda tören düzenlemiştir. O, bir ara Shaoyanta Tapınağı’nda öğretmenlik yapmış ve öğrencilere resim sanatı teorisinden ders anlatmıştır. Vaycra Viçir meşhur ressam olup, ömrünün yetmiş yılı resim çizmekle geçmiştir. Onun resimleri o dönemde 10.000 gümüş paraya alıcı bulmuştur. Onun en önemli başarısı “Oyma-Kabartma Kuralı”nı keşfetmesidir.

    Onun bazı resimleri şöyledir: “Maytri Buda”, “Divandaki Buda”, “Yüce Şefkatli Buda”, “Işıklı Han”, “İnzivaya Çekilen İlâh”, “Derviş Huzurundaki Han”, “Bin Elli ve Bin Gözlü Buda”, “Bin Gözlü, Bin Elli Albastının Teslim Oluşu”, “Uygur Rahip” (Bu resim şu anda Amerika’daki “Boston Güzel Sanatlar Müzesi”nde korunmaktadır. “Tibet Hanı” (Bu resim Belçika’nın Brüksel şehrinde oturan Stokse Efendi’nin elindedir), “Küsen Kızı” (Bu resim Belçikalı Berlones tarafından korunmaktadır), “Yabancı Erbaplar”, “Küsen Sazcıları”, “Küsen Dansçı Kızları”, “Semavi Han” (Bu resim şu anda Washington’daki Polar Güzel Sanatlar Sergi Salonu’nda saklanmaktadır)

    Yang Shedan: Hotenlidir. Budist ressamlarının tipik temsilcilerindendir. Sui ve Tang Sülaleleri Dönemi’nde yaşamıştır. Yang Shedan, Budist misyonerleriyle birlikte 541-604 yılları arasında Changan’e gitmiştir. Duvar resimleriyle tanınmıştır. Resimleri arasında “Sui Sülâlesi’ndeki Resmi Buluşma”, “Yüce Maytri Buda”, “Cihanı Koruyan Büyük Dört Buda”, “Takdir İlâhi”, “Nirvana Dünyasındaki İlâh”, “Küsen Rahipleri” bulunmaktadır.

    Vaycra Kuyci: Din âlimi olmakla birlikte ünlü bir ressamdır. O, Buda dinî kahramanlarıyla ilgili resimleriyle ün yapmıştır. Özellikle onun “Buda İlâhi İndra” adlı resmi büyük alkış toplamıştır. 639 yılında o Tang Sülâlesi vezir ve generallerinden 18 şahsın resmini çizmiş ve ona “Han Sarayındaki 18 Yönetici” adını vermiştir. Onun yine “Tang Taizong’un Paytona Binişi” adlı resmi vardır.

    Siksananda: Hotenlidir. 652 yılında doğmuştur. O “Bin Buda Mağarası”na çizdiği resimlerle ün kazanmıştır. Ünü Çin’e de ulaşmış, 690-705 yılları arasında İmparator Wu Zetian adam gönderip Siksananda’yı Changan’e getirtmiştir. Onun “On İki İlâh”, “Dört Semavi Padişah”, “ Doğru Oturan Buda”, “Semavi İlâha Çocuk Takdim Etme”, “Büyük Rahipler”, “Küsen Nağmecileri”, “Hoten Rahipleri” ve “Elçileri Karşılama” gibi ünlü resimleri bulunmaktadır.

    Yuan Sülâlesi Dönemi’nde de büyük başarılara imza atan Uygur ressamlar olmuştur. Meselâ, bunlardan Buyan Buka (Lakabı Sangyan) ejderha resmini çizmede usta idi. Bianlu (Mahlası Jiyu, lâkabı Lu Sheng) usta ressam olup daha çok doğa manzarası ve kuş resimlerini çizmiştir. Gao Kegong da usta ressam olup, “Sanglu Bölgesi’ndeki Lushan Dağı”, “Bulutun Kapladığı Ormandaki Dumanlar”, “Dağı Aşma”, “Dağın Akşamki Manzarası”, “Siyah Bambu”, “Gök Dağ Üzerindeki Beyaz Bulut”, “Sangzhou’daki Taş Orman”, “Dumanlı Dağ Zirvesindeki Bulutun Altında Orman”, “Ormandaki Derviş” adlı resimleri bulunmaktadır. Sadullah’ın “Meyhua Serçesi” ve “ Mezar Yanındaki Balık Avlama Yeri” adlı resimleri günümüze kadar ulaşmıştır.

    alıntı
#29.04.2014 19:05 0 0 0