1. Ana Sayfa
  2. Tarih
  3. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarihi

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarihi

Son güncelleme: 01.05.2014 12:58
şefkat eli şefkat eli foto
  • Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarihi


    Sovyetler Birliği, Rus Çarlığı'nın 1917'deki Büyük Ekim Devrimi'yle yıkılmasından sonra aynı topraklar üzerinde kurulan ve 1991'e değin varlığını koruyan devlet. Avrupa'nın doğu kesimiyle, Asya'nın kuzey kesimi boyunca yayılan SSCB, son yıllarında 22.403.000 km²'lik yüzölçümüyle dünyanın en büyük ülkesiydi.Nüfus bakımından da 293.047.571 (Haziran 1991) kişiyle 3. sırada yer alıyordu. Aynı zamanda dünyanın başlıca siyasî ve askerî güçlerinden biri olan Sovyetler Birliği, batısında Norveç, Finlandiya, Baltık Denizi, Polonya, Çekoslovakya, Macaristan veRomanya, güneyinde Karadeniz, Türkiye, İran, Afganistan, Çin Halk Cumhuriyeti, Moğolistan ve Kuzey Kore yer alıyordu. Kuzey ve doğu sınırlarını ise Kuzey Buz Denizi ve Büyük Okyanus çiziyordu. Birliğin başkenti Moskova, para birimi Sovyet Rublesiydi.
    1917 Ekim Devrimi, başka bir deyişle Bolşevik İhtilali ile kurulan SSCB, Soğuk savaş sürecinde ABD'nin karşısındaki güç konumunda idi. 1985yılında Gorbaçov'un iktidarı sırasında başlayan Glasnost ve Perestroyka ile başlayıp 6 yıl süren reformların ardından 1991 yılının sonunda Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği resmen dağıldı ve birliğe bağlı bazı ülkeler bağımsızlıklarını ilan ettiler. Birliği oluşturan şimdi bağımsız olan 15 devletten 12'si bir araya gelerek Bağımsız Devletler Topluluğu'nu oluşturdular.




    Ekim Devrimi


    27 Ekim 1917'de açılan İşçi, Köylü, Asker Sovyetleri Tüm Rusya II. Kongresi, geçici hükümetin devrildiği, tüm ülkede iktidarın İşçi, Köylü ve Asker Sovyetleri'nce üstlenildiği, Lenin başkanlığında Halk Komiserleri Konseyi'ne (Sovnarkom) hükümet yetkilerinin verildiği 20 milyon seçmen adına açıkladı. 390'ını Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (Bolşevik) üyesinin oluşturduğu 650 kişilik kongre, 26 Ekim (8 Kasım) günü önce tarihsel barış kararnamesi'nı kabul etti. Buna göre yeni hükümet, savaşan uluslara ve onların hükümetlerine ilhaksız ve tazminatsız, adil ve demokratik bir barış önerisinde bulunuyordu. Aynı gün kongre, Toprak Kararnamesi'ni de kabul etti. Kararname toprakların , manastırların ve kiliselerin, öteki mülklerle birlikte toprak ağalarının elinden alınarak eşit biçimde halka dağıtımını öngörüyordu. Böyelece köylülere 150 milyon hektarlık toprak dağıtıldı ve tüm köylü borçları silindi 11 Kasım 1917'de Sovyet Hükümeti, 8 saatlik işgünü uygulamasını, ardında da memurlar ve işçiler için işsizlik sigotası ve ücretsiz sağlık sigortası uyulamalarını karara bağladı. 15 Kasım'da Sovyet Hükümeti, Çarlık Rusyası sınırları içinde yer alan ulusların ve halkları deklerasyonunu yayımlayarak, değişik ulus ve halklar arasındaki ayrcalıkları ve sınırlamaları oratadan kaldırdı: uluslara ve halklara tam hak eşitliği, egemenlik ve kendi kaderini özgürce belirleme hakkının tanındığını açıkladı. Bu deklerasyonun uzantısında 1917 Aralık ayında Finlandiyave Ukrayna egemen birer devlet olarak biçimlendi. Kafkaslar'da ulusal devlet örgütlenmeleri ortaya çıktı. 1917 Kasımı'nda Bolşvikler'le sol sosyalist-devrimciler partisiyle yapılan antlaşma sonucu bu partiden de üyelerin yer aldığı Halk Komiserleri Konseyi, barışı gerçekleştirebilmek içinAlmanya ve bağlaşıklarıyla görüşmeleri yürütmek üzere Dışişleri Komiseri (Bakanı) Troçki başkanlığında bir kurulu görevlendirdi. Ancak ilhaksız ve tazminatsız bir antlaşmaya yanaşmayan Almanya'nın toprak talepleri karşısında Troçki barış görüşmelerini kesintiye uğratmaktan çekinmedi. Bu durumda Alman birliklerinin yeni bir saldırıyla yeni toprakları denetimleri altına almalarına yol açtı. Bunun üzerine Lenin'in önerisiyle Dışileri Komiserliği'ne Litvinov getirildi ve Almanya'yla barış görüşmeleri Brest-Litovsk'da tamamlandı Ne varki bu gelişme karşısında sola sosyalist-devrimciler Halk Komiserleri Konseyi'nden ayrılarak Sovyet erkine karşı savaşıma giriştiler (Mart 1918).
#01.05.2014 12:55 0 0 0
şefkat eli şefkat eli foto
  • [h=2]Sosyalizmin KuruluşuBarışın sağlanmasıyla birlikte Sovyetler Rusyası'nın organları da kurulmaya girişildi. Bu örgütlenmede en yetkili kuruluş Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi'ydi Onun seçtiği Tüm Rusya Merkezi Yürütme Komitesi (Başkanı SSCB'nin ilk devlet başkanı kabul edilen Sverdlov'du) ülke çapında devlet örgütlenmesini eşgüdümlü kılmakla, Halk Komiserleri Konseyi ise yasama ve yürütme erklerini kullanmakla görevliydi. Sovyetler Rusyası'nda yaşayan halklar arasında eşit hakları gözetmek ve dostluğu kurup pekiştirmekle görevli kurul ise, Milliyetler Komitesi'ydi. Sovyet erkine karşı eski güçlerin ya da değişik görüşlerden örgütlenmelerin yürütebilecekleri etkinliklere karşı ise, Tüm Rusya Olağanüstü Komisyonu kuruldu.. Terhis edilen ordunun yerine ise, işçi ve köylü gönüllülerinden oluşan Kızıl Ordu kuruldu. Bu süreçte 1917 Kasımı'nda seçilen ve çoğunluğunu sosyalist devrimcilerin oluşturduğu. Anayasal Kurucu Meclis, Sovyet Hükümeti'nin çıkartmak istediği kararnameleri onaylamayı reddetmeye başladı. Bunun üzerine Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi'nin kendisine verdiği yetkiye dayanarak, Ülkede yeniden bir ikili erk döneminin yaşanmasına izin vermememek ve Hükümetin aldığı kararların bir an önce yürütmeye sokulabilmesini sağlamak amacıyla Kurucu Meclis'i 19 Ocak 1918 Kararnamesi'yle feshettiğini açıkladı. Aynı süreçte Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Sovyet Hükümeti ülkedeki ekonomik çöküşü önlemek için öngördüğü bir dizi kararı uygulamaya koydu. İlk ağızda uygulamaya koyduğu bu önlemler arasında, başta devlet bankasındaki kaynakların denetlenmesi olmak üzere bankaların devletleştirilmesi işçilerin çalıştıkları işyerlerindeki denetimi öngören işçi denetim sitemi, ülke ekonomisini yıkıma uğratma girişiminde işyerlerinin ulusallaştırılması, bu çerçevede yabancıların mülkiyetinde olanlar da içinde, yüzlerce firmanın devletleştirilmesi; demiryolları ve denizyollarının kamulaştırılması, tüm ana buğday depolarının devletleştirilmesi; dış ticarette devlet tekeli uygulaması; ülkenin iç ve dış borç antlaşmalarının iptali gibi, daha sonra savaş komunizmi olarak adlandırılacak uygulamaların ilk adımları vardı. O dönem Lenin Sovyet erki + elektrifikasyon = komünizm belgisini ortaya attı ve ülkede geniş bir elektrifikasyon etkinliği başlatıldı. Bunun yanı sıra işçilerin ve köylülerin kültürel düzeylerinin yükselmesi için yoğun bir eğitsel çabaya girişildi. Çalışma karşısında yeni bir tutumu, sosyalizme özgü insanı yetiştirmenin olmazsa olmaz koşulu olarak gören Sovyet Hükümeti, bu yolda yaratıcı yarışma, gönüllü çalışma gibi öncü uygulamaların yanı sıra çalışmanın maddi ve manevi özendirilmesi ilkelerini ortaya attı. Sanayi alanında çalışma disiplinini yükselten, böylece üretimi artıran önlemler alındı. 1918 Temmuzu'nda Tüm Rusya Sovyetleri Beşinci Kongresi, Tüm Rusya Merkezi Yürütme Komitesi Başkanı Sverdlov ve Halk Komiserleri Konseyi Başkanı Lenin'in katkılarıyla hasırlanan RSFSC'nin ilk Anayasası'nı kabul etti. Anayasafederatif devlet sisteminin kabulünün yanı sıra vicdan özgürlüğü, ifade özgürlüğü, toplantı ve örgütlenme özgürlüğü gibi kişi hak ve özgürlüklerini ve bu özgürlüklerin eksiksiz kullanımını sağlayacak koşulların hazırlanmasını karara bağladı. Çalışmayana ekmek yok ilkesi uyarınca yurttaşların tümünün hak ve ödevinin çalışma olduğunu ortaya koydu.Sovyetler'e üye seçme ve seçilme hakkı, ulus ve ırk ayrımı, cinsiyet, eğitim ve eğer varsa dinsel inanış gözetmeksizin, tüm yetişkin kadın ve emekçilere verildi. Seçmenlere, görevlerini yerine getirmeyen temsilcilereni diledikleri zaman geri çekerek yeni temsilcilciler seçme hakkı tanındı.

    [h=2]Sovyet Cumhuriyetlerinin Birleştirilmesi

    28 Aralık 1922'de RSFRS delegeleri Transkafkasya SSR, Ukranya SSR ve Belarus SSR'lerin Sovyetler Birliği'ne dahil edilmesine karar verdiler.Bu olayın sonucunda SSCB'nin genişleme anlaşması ve SSCB'ye katılma anlaşması imzalandı.Bu anlaşmalar 1. Sovyet Delege Kongresi'nde onaylanmıştır: Mikhail Kalinin, Mikha Tskhakaya, Mikhail Frunze ve Grigory Petrovsky anlaşmayı 30 Aralık 1922'de onaylamıştır.



    1917'de ekonomisi ve siyasi itibarı artış gösteren SSCB'nin güdümüne girmek isteyen çok devlet oldu. SSCB çevresindeki devletleri topladı. Bu birleşmelerin anlaşmalarında Vladimir Lenin'in imzası bulunmaktadır. 1920'den itibaren 10 senelik bir geliştirme programı izlendi. 30 şehirsel elektrik santrali kuruldu ve halk eğitim aldı. SSCB her bakımdan gelişmeye başladı. 10 büyük hidroelektrik santrali kuruldu. Plan 1931'de tamamlanması üzere 5 yıl sürdü ve tüm Sovyet ülkeleri kalkındı.
#01.05.2014 12:58 0 0 0