1. Ana Sayfa
  2. Tarih
  3. 19.Yüzyılda Osmanlı Devleti - 1

19.Yüzyılda Osmanlı Devleti - 1

Son güncelleme: 16.09.2014 21:45
BiR-DOST BiR-DOST foto
  • xıx yüzyıl osmanlı devleti - 19.yüzyıl osmanlı devletinde yaşananmar - 19.yüzyıl fransız ihtilalinin osmanlıya etkisi19.Yüzyılda Osmanlı Devleti 19. yüzyılda Osmanlı Devleti hızla dağılmaya ve beraberinde parçalanmaya başladı. Bunda Fransız İhtilali'nin sonuçları, Sanayi İnkılâbı ve kapitülasyonlar gibi Osmanlı devletini derinden sarsan nedenler etkili oldu.Avrupa tarafından Osmanlıya yakıştırılan "Hasta Adam" benzetmesi yine bu dönemlere ait bir yakıştırma olarak ortaya çıkmıştır.

    I-FRANSIZ İHTİLALİ VE OSMANLI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

    Fransız İhtilali'nin Nedenleri

    Fransız İhtilalinin ortaya çıkmasında etkili olan sebepler şunlardır:

    • İngiltere ve ABD'deki demokrasi ve insan hakları ile ilgili gelişmelerin Fransız halkını etkilemesi
    • Fransa'da halkın sınıflara ayrılmış olması
    • Kralın halka baskı yapması, kendisi lüks ve israf içinde yaşaması, halkın ise aşırı derecede yoksul olması
    • Aydınlanma Çağ’ında yetişen Fransız aydınlarının insan hakları, eşitlik, adalet, demokrasi, hürriyet gibi konularda yazdıkları eserlerin halkı etkilemesi
    • Fransa'nın 17. yüzyılda girdiği savaşlar ve gereksiz harcamalar yüzünden ekonomisinin bozulması, Kralın halktan yeni vergiler almak istemesi Bu nedenlerden dolayı 1789'da Paris'te başlayan halk ayaklanması sonunda Fransa'da krallık sona erdi meşrutiyet yönetimi kuruldu.

    Fransız İhtilali'nin Sonuçları

    Fransız İhtilali tüm dünyada yaygınlaşan devletleri ve toplumları siyasi ve sosyal yönden etkileyen önemli sonuçlara yol açtı. Bu sonuçlar şunlardır:
    • Eşitlik, hürriyet, adalet ve milliyetçilik akımları tüm dünyaya yayıldı.
    • Devletlerin siyasi, hukuki, toplumsal yapısında önemli değişiklikler oldu.
    • Krallıkların yerini demokrasi yönetimleri almaya başladı. İnsan Hakları Beyannamesi tüm dünyada yayıldı.
    • Milliyetçilik akımı çok uluslu devletler için yıkım oldu.
    • Avrupa’da büyük savaşlara neden oldu.Osmanlı Devleti çok uluslu bir yapıya sahip olduğundan milliyetçilik akımından çok etkilendi. Azınlıklar bağımsız devletler kurmak için ayaklandılar. İhtilalin Osmanlı Devleti'ne olumlu etkileri de oldu. İnsan hakları, demokrasi, eşitlik, adalet, hürriyet gibi yenilikler Osmanlı toplumunu etkiledi. Tanzimat ve Islahat Fermanı ile I. Meşrutiyet bu etkilenmenin en önemli sonuçlarıdır.

    II-19. YY'DAKİ SİYASİ OLAYLAR

    Sırp ve Yunan İsyanları

    Sırplar, din, dil, ticaret hürriyetine sahip olarak yüzyıllarca Osmanlı yönetiminde yaşadılar. Ancak Gerileme Dönemi’nde durum değişti.Osmanlı - Rus ve Avusturya savaşları sırasında Sırbistan'ın savaş alanı haline gelmesi Sırbistan'a tayin edilen yeniçerilerin ve bazı yöneticilerin halka kötü davranması ,Avusturya ve Rusya'nın kışkırtmaları Milliyetçilik akımının Sırp halkını etkilemesi nedenlerinden dolayı Sırplar 1804'te isyan etti.İsyan Ruslar tarafından desteklendi. Osmanlı Devleti 1812'de Ruslarla yaptığı Bükreş Antlaşması ile Sırplara bazı ayrıcalıklar tanıdı. Sırplar, 1829'da Ruslarla yapılan Edirne Antlaşması’yla iç işlerinde bağımsız oldular. 1878 Berlin Antlaşması’yla da tam bağımsız hale geldiler.

    Yunan İsyanı (1821-1829)

    Osmanlı Devleti içinde en fazla ayrıcalığa sahip toplumlardan biri olan Rumlar Atina, Mora Yarımadası ile Ege adalarında yaşıyorlardı. Rumların isyan etmelerinde; milliyetçilik akımı ile Avrupa devletleri ve Rusya'nın kışkırtmaları etkili olmuştur.Rumların, deniz ticareti sayesinde zenginleşmeleri, Avrupalılar tarafından desteklenmeleri, iyi örgütlenmeleri ve Osmanlı devlet yönetiminde görevler almaları başarıya ulaşmalarını kolaylaştırmıştır.Osmanlı Devleti, 1821’de başlayan Yunan isyanını bastıramadı. Padişah II. Mahmut Mora ve Girit valiliği karşılığında Mısır valisi Mehmet Ali Paşa’dan yardım istedi. Mehmet Ali Paşa kuvvetleri isyanı bastırdı. Ancak, Rusya ve diğer Avrupa devletleri Rumlara bağımsızlık verilmesini istediler. İstekleri kabul edilmeyince de Navarin'deki Osmanlı ve Mısır donanmasını yaktılar (1827) Rusya Osmanlı Devleti'ne savaş açtı. Yeniçeri Ocağı'nı yeni kaldırmış olan Osmanlı Devleti savaşı kaybetti.Ruslarla Edirne Antlaşması yapıldı.

    Buna göre;

    • Yunanistan'a bağımsızlık verilecek, Sırbistan, iç işlerinde bağımsız olacak
    • Osmanlı Devleti, bazı topraklarını Rusya'ya verecekti.

    Mısır ve Boğazlar Sorunu (1831-1841)

    Yunan Devleti kurulunca, Mısır valisi Mehmet Ali Paşa'ya vaad edilen Mora valiliği verilemedi. Mehmet Ali Paşa Mora yerine Suriye valiliğini istedi. İsteği kabul edilmeyince de isyan etti. Mısır kuvvetleri, üzerlerine gönderilen kuvvetleri yenerek Konya'ya kadar ilerlediler. II. Mahmut Avrupa devletlerinden yardım istedi. Bu isteğe yalnızca Rusya olumlu cevap verdi. Rusların İstanbul'a gelmesinden korkan İngiltere ve Fransa'nın araya girmesiyle Kütahya
    Antlaşması imzalandı (1833).

    Buna göre;

    • Mehmet Ali Paşaya Mısır valiliğine ek olarak Girit ve Suriye valiliği, oğlu İbrahim Paşa'ya da Cidde valiliğine ek olarak Adana valiliği verilecekti.
    • Kütahya Antlaşması iki tarafı da memnun etmedi. II. Mahmut yeni bir savaş durumunda İngiltere ve Fransa'ya güvenemediğinden Rusya ile Hünkar İskelesi Antlaşması'nı yaptı

    Buna göre;

    • Osmanlı Devleti bir savaşa girecek olursa Rusya asker göndererek yardım edecekti.
    • Rusya bir savaşa girecek olursa Osmanlı Devleti Rusya'nın isteğine göre Boğazları kapatacaktı.
    • Antlaşma sekiz yıl yürürlükte kalacaktı. II. Mahmut 1839'da Mehmet Ali Paşa üzerine bir ordu gönderdi. Ancak gönderilen ordu Nizip Savaşı'nda yenildi.Hünkar İskelesi Antlaşması gereği Rus donanması İstanbul'a geldi. İngiltere ve diğer Avrupa devletleri araya girdi.Bunun üzerine Londra Antlaşması ile Mısır sorunu çözüldü (1840).

    Buna göre;

    • Mısır'ın yönetimi Mehmet Ali Paşa ve oğullarına bırakıldı.
    • Mısır'ın dış işlerinde Osmanlı Devleti'ne bağlı kalması ve yıllık vergi ödemesi kabul edildi.
    • 1841'de Hünkar İskelesi Antlaşması'nın süresi bitti. İngiltere ve Fransa'nın girişimleri ile Londra'da bir konferans toplandı ve Londra Boğazlar Sözleşmesi imzalandı.

    Buna göre;

    • Boğazların yönetimi Osmanlı Devleti'nde kalacak
    • Barış zamanında Boğazlar savaş gemilerine kapalı, ticaret gemilerine açık olacaktı.

    Kırım Savaşı (1853-1856)

    Osmanlı Devleti Mısır sorununu çözdükten sonra Tanzimat Fermanı ile bir dizi yenilik hareketlerine girişti. Osmanlı Devleti'nin güçlenmesini istemeyen Rusya, İngiltere'ye Osmanlı topraklarını paylaşmayı teklif etti. İngiltere siyasi ve ticari çıkarlarından dolayı bu teklifi reddetti.Bunun üzerine Rusya, Osmanlı Devleti'ni tek başına parçalamaya karar vererek kabul edilemez isteklerde bulundu. Bu istekler;

    • Kudüs'te Katoliklere verilen hakların Ortodokslara da verilmesi (Kutsal yerler sorunu)
    • Osmanlı sınırları içinde yaşayan bütün Ortodoksların Rusya'nın himayesine verilmesi
    • Boğazlarla ilgili olarak Hünkar İskelesi Antlaşması'na benzer yeni bir antlaşma yapılmasıydı.İngiltere ve Fransa ile anlaşan Osmanlı Devleti, Rus isteklerini reddetti.Bunun üzerine Rusya, Kafkasya ve balkanlardan saldırıya geçti (1853).Osmanlı ordusu hem Balkanlarda hem de Kafkasya'da Rus ordusunu yendi.Ruslar Sinop limanında demirli bulunan bir Osmanlı donanmasını yaktı (1853)İngiltere ve Fransa ile İtalya'daki Piyemonte Hükümeti Osmanlı Devleti'ne destek amacıyla asker gönderdi. Müttefik kuvvetler Kırım'a çıkarma yaptılar. Zor durumda kalan Rusya barış istedi.Paris Antlaşması imzalandı.

    Buna göre;

    • Osmanlı Devleti, Avrupa devleti sayılacak, Avrupa devletler hukukundan yararlanacak, toprak bütünlüğü Avrupa devletlerinin garantisi altında olacak
    • Karadeniz'de hiçbir devlet tersane ve donanma bulundurmayacak.Boğazlar 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi’ne göre yönetilecekti.Osmanlılar galip devlet olmasına rağmen antlaşmanın Karadeniz'le ilgili Maddesinden dolayı yenik devlet durumuna düşmüştür.Rusya, elde ettiği kazançlarının çoğunu kaybetmiştir.Antlaşmanın sonuna Islahat Fermanı da eklenmiştir.

    alıntı

    https://www.main-board.com/osmanli-tarihi/784205-19-yuzyilda-osmanli-devleti-2-a.html#post5164531
#16.09.2014 21:45 0 0 0