1. Ana Sayfa
  2. Sanat
  3. Masalların Ortak Özellikleri

Masalların Ortak Özellikleri

Son güncelleme: 06.12.2015 15:59
BiR-DOST BiR-DOST foto
  • masal nedir - halk hikayeleri - masalların doğuşu - masal kahramanları - masal anlatımı1. Genellikle halkın yarattığı, ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa sürüp gelen, çoğunlukla olağanüstü durum ve olayları yine olağanüstü kahramanlara bağlayarak anlatan halk hikâyelerine masal denir.
    2. Kahramanlarından bazıları hayvanlar ve tabiatüstü varlıklar olan, olayları masal ülkesinde cereyan eden, hayal mahsulü olduğu halde, dinleyicileri inandırabilen bir sözlü anlatım türüdür.
    3. Genellikle özel kişiler tarafından, kendisine mahsus (olağanüstü) zaman, mekan ve şahıs kadrosu içinde, yaşanılan hayatla hayal edilen hayatın sistemli bir şekilde ifade edildiği, klişe sözlerle başlayıp, yine klişe sözlerle biten hayal ürünü sözlü anlatım türüdür.
    4. Günlük hayattan sıyrılarak, insanların muhayyilelerinde tabiat ve gerçek dışı âlemde yaşattığı kahramanların hikâyesi, sözlü nesir türüdür. diyebiliriz.

    Masalların Ortak Özellikleri

    1. Olağanüstü konular vardır. Mesela masal kahramanları yaşlanmaz.
    2. Kahramanlar GERÇEK üstü özelliklere sahip olabilir.
    3. Yer ve zaman belirsizdir.
    4. Her masaldan bir öğüt, bir ders çıkarılabilir. Masallar eğlendirici ve eğiticidir.
    5. Masallarda kalıplaşmış bir tekerleme ile başlar.
    6. Masallarda olağanüstü varlıklar (cin, peri, melek) bulunabilir.
    7. Masallar kalıplaşmış tekerlemelerle biter ve sonunda mutlaka gökten üç elma düşer.
    8. Masallar hep mutlusonla biterler.
    9. Niteliği ne olursa olsun her şeyiyle hayal ürünüdürler.
    10. Olaya dayalı sanatsal kurmaca metinlerdir.
    11. Sözlü edebiyat ürünüdür.
    12. Kişiler ya çok iyi ya da çok kötüdür.
    13. Yazarları yoktur. Halk düşüncesinin,halk kültürünün ortak ürünüdür.
    14. Masallarda yer kavramı sembolik bir biçimde yer alır. Genellikle uzak mekanlarda geçer. Bahsedilen yer isimlerinin çoğu hayalidir. Ne zaman,hangi yerde bulundukları asla bilinmez.
    15. Masallarda gerçek yer isimleri de belirtilir. Fakat masallarda anlatılanlar gerçekte bu yerler değildir.

    Masalların Genel Özellikleri

    Masalın genel özelliklerinin “konu, olay, yer, zaman, kişi, amaç” yönlerinden değerlendirilmesi:
    a- Konu: Masallarda her insanı ilgilendiren evrensel değerler ve konular anlatılır. Özellikle çocuklara doğruluk, dürüstlük, iyilik, güzellik, ahlâklı olmak, erdemli olmak, yardımseverlik gibi duygular verilmek istenir. Ayrıca çevredeki kişilerin, olayların ve yöneticilerin eleştirileri de yapılır. Haksızlıklara karşı halkın ve halk içinde bir önderin direnmesi ve sonuçta mutlaka üstün gelmesi işlenir.
    b- Olay: Masallar olay eksenli bir edebiyat türüdür. Tamamen hayal ürünü olan bu olaylar, olağanüstü nitelikler taşıyabilir. Masallarda “olamaz” diye bir şey yoktur. Her şey olabilir ve bunlar konu olarak işlenir.
    c- Yer: Masalda belirli bir yer, çevre yoktur. Hayali bir yer, çevre söz konusudur. Bunlar da genellikle “Kafdağı’nın arkasında bir ülke, yedi kat yerin altı, periler padişahının ülkesi” gibi hayalî yerlerdir.
    d- Zaman: Masalda zaman da belirsizdir. Geçmişte bir zamandan söz edilir; ama aslında bu hayalî bir zamandır. Masallar geçmiş zaman kipi (-miş) kullanılarak anlatılır. Bu yönüyle de hikâyeden ayrılır. “Bir varmış, bir yokmuş. Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, pireler berber iken, develer tellâl iken, ben babamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken gibi tekerlemeler aslında zamanın belirsizliğini ve olayın hayalî olduğunu da açıklar.
    e- Kişi: Masal kahramanları olağanüstü nitelikler taşıyabilir. Masallarda “peri, dev, cüce, cadı, gulyabani, şahmeran, Zümrüdüanka kuşu” gibi hayalî kahramanlar karşımıza çıkabilir. Masalda, gerçek hayatta rastlanamayacak kişiler bulunabilir. Kişiler ya iyidir ya da kötüdür. İyiler hep iyilik yapar, kötüler de hep kötülük yapar. İyiler masalın sonunda mutlaka kazanır, kötüler de her zaman kaybeder.
    f- Amaç: Masalda eğiticilik esastır. Aslında yerin, kişilerin ve zamanın hayalî olması da bundandır. Kimse rencide edilmeden insanlara ders verilir. Herkes masalın sonunda verilen dersten kendisine düşen payı alır. Masallarda kötülükler eleştirilerek okurun ve dinleyenin bu kötüler gibi olmaması istenir. İyiler ve iyilikler de yüceltilir ki okur veya dinleyici iyi olsun ve iyilik yapsın. Bu yüzden özellikle eğitimde masallardan yararlanılır.

    Masalların Anlatım Özellikleri

    - Anlatım hiçbir engele uğramadan akıp gider. (Akıcılık)
    - Gereksiz söz tekrarları yapılmaz.(Akıcılık)
    - Ses akışını bozan, söylenmesi güç seslere ve kelimelere yer verilmez. (Akıcılık)
    - Gereksiz ifadeler olmaz. (Duruluk - Açıklık)
    - Anlaşılması güç cümlelere kurulmaz. (Duruluk - Açıklık)
    - Anlatım sade ve süssüz olur. (Yalınlık)
    - Duygu ve düşünceler kısa ve kesin ifadelerle dile getirilirilr. (Yalınlık)
    Masalın Bölümleri

    Masal üç bölümden oluşur:
    1 - Serim (Döşeme)
    2 - Düğüm (Gövde/Gelişme)
    3 - Çözüm (Sonuç)
    1 - Döşeme Bölümü

    Masalların baş kısmında yer alan, dinleyicinin ya da oyuncunun masal dinlemeye çağrıldığı bölümüdür.Bu bölüme masal başı ya da tekerleme bölümü de denilmektedir.

    alıntı

    https://www.main-board.com/edebiyat/802687-masal-tekerlemeleri.html#post5196571
#06.12.2015 15:59 0 0 0