Franz Kafka
Son güncelleme: 12.08.2007 23:30
-
(D. 3 Temmuz 1883, Prag, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu - Ö. 3 Haziran 1924 Kierling, Viyana) Modern dünya edebiyatına, belki de en çok tartışılan, yorumlara sığmayan ve biçim yönünden edebiyat akımlarına yerleştirilmesi zor eserler bıraktı.
Kafka'nın babası, taşralı Çek proletaryasından geliyordu. Evlendikten sonra zengin bir tüccar olmayı başardı. Annesi ise varlıklı, aydın bir Alman Yahudi ailesinden geliyordu. Edebiyat tarihçileri Kafka'nın huzursuz, çekingen, alıngan, iletişim kurmakta güçlük çeken duygulu kişiliğini, Yahudi asıllı, Almanca konuşan bir Çek oluşuna; bu sosyal ve kültürel çevrede yaşadığı yabancılaşmaya bağlarlar. Aile Prag'daki Alman topluluğuyla kaynaşmaya çalışmış, Kafka'nın üç kız kardeşi Alman okullarına gitmiş, Kafka Almanca'yı anadili olarak kullanmıştır.
1901'de Kafka babasının zoruyla Prag Üniversitesi'nde hukuk öğrenimine başladı; bir yandan da sanat tarihi ve Alman edebiyatı derslerine giriyordu. 1906'da hukuk doktorasını tamamladı. Önce stajını yaptı. 1907'de o zamanlar çok ünlü Assicurazioni Generali adlı İtalyan sigorta şirketinde çalışmaya başladı. İleride eserlerini yakılmak üzere bırakacağı Max Brod ile bu yıllarda dostluk kurdu, onun sayesinde Prag edebiyat çevrelerine girdi. Felix Qeltsch, Oskar Baum, Gustav Janouch ve Franz Werfel gibi edebiyatçılar ile tanıştı.
1908-1912 yılları arasında siyasal ve toplumsal olaylara ilgi duymaya, sık sık önemli Çek siyaset adamlarının toplantılarına gitmeye başlamıştı. Yahudilikle ilgilenip İbranice öğrenmeye de bu yıllarda yöneldi. Max Brod ile birlikte Riva, Paris, Weimar ve İtalya gezileri yaptı. 1912 ile 1914 arasında Felice Bauer ile iki kez nişanlanmasına rağmen, onunla evlenemedi. Bu ilişkiden geriye 500'ün üstünde mektup kaldı. Bu mektuplar Kafka'nın ölümünden uzun yıllar sonra ilk kez 1967'de yayınlandı.
1914'te patlak veren 1. Dünya Savaşı'nda zayıf bünyesi nedeniyle askere alınmadı. Bir yandan yazar olarak tanınmaya başladığı yıllardı bunlar. 1915'te Carl Sternheim kendisine verilen Fontane Ödülü'nü Kafka'ya aktarılmasını istedi.
1917, Kafka'nın kötü haberi aldığı yıldı. Vereme yakalanmış, hayatının akışı altüst olmuştu. 1920'de Milena Jesenka ile mektuplaşmaya başladı. Kafka'nın Almanca yazdığı eserleri Çek diline çevirmek için ondan izin isteyen Milena, Kafka'dan 12 yaş küçüktü ve evliydi. Bir araya gelmeleri imkânsız olan bu iki insan uzun yıllar mektuplaştılar. Milena'ya yazdığı mektuplar, tıpkı daha önce Felice Bauer'e yazdıkları gibi, dilimize de çevrilmişlerdir.
Sağlığının kötüye gitmesi üzerine 1922'de emekliliğini isteyen Kafka, Dora Diamant adlı 20 yaşında bir kızla iki yıllık kısa bir mutluluk yaşadı. 1924'te de Viyana yakınlarındaki Kierling Sanatoryumu'nda hayata gözlerini yumdu.
1912 öncesi yazdığı, erken dönem yapıtları Bir Savaşın Tasviri, Taşrada Düğün Hazırlıkları gibi uzun öyküleriyle birlikte bir dizi kısa düzyazıdır.
Kafka'nın hayatı baştan sona güçlü ve sert bir baba imgesinin gölgesinde geçmiş, babası ile aralarında hiçbir zaman Kafka'nın özlediği ilişki kurulamamıştı. Babasına yazdığı 61 sayfa uzunluğundaki mektupta, bu süper-ego baskısı bütün çıplaklığıyla gözler önüne serilir. 1912'de bir gecede yazdığı Hüküm (Yargı) adlı öykünün odağında bir baba oğul ilişkisi vardır. Aynı yıl Dönüşüm (Değişim) Kafka'nın en çarpıcı uzun öyküsü olarak okura sunulur.
Kafka'nın ilk romanının birinci bölümü, Kayıp adı altında 1913'te yayınlanmış, roman Kafka'nın ölümünden sonra, Amerika adı altında, tamamlanmış haliyle okura sunulmuştur.
Kafka ikinci büyük romanı Dava'yı, Felice ile nişanını ikinci kez bozduğu 1914 yılında yazmaya başlar. Ceza Sömürgesi de aynı yıl kaleme alınmıştır. 1922'de yazmaya başladığı Şato da tamamlanmadan kalmıştır.
Eserlerinden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
1904-1905 Beschreibung Eines Kampfes (Bir Savaşın Tasviri)
1906-1907 Hochzeitsvorbereitungen auf dem Lande (Taşrada Düğün Hazırlıkları)
1913 Betrachtung (Gözlem)
1911-14 Der Verschollene (Kayıp)
1912 Die Verwandlung (Dönüşüm/Değişim)
1914 In der Strafkolonie (Ceza Sömürgesi)
1914 Der Prozess (Dava)
1915 (Der Dorfschullehrer (Köy Öğretmeni)
1922 Das Schloss (Şato)
Beschreibung eines Kampfes (Bir Savaşın Tasviri'nde Max Brod'un topladığı ve Türkçe'ye çevrilmiş öyküler: Çin Sedinin İnşaasında; Geri Çevrilme, Yasalar Srunu Üzerine; Kent Arması; Mecazlar Üzerine; Poseidon; Avcı Gracchus; Çiftlik Kapısına Vuruş; Köprü; Akbaba; Yola Çıkış; At Üzerinde; Gezinti; Şişko; Tapınakla Başlanmış Konuşma; Tapınanın Hikâyesi; Şişko ile Tapınan Arasındaki Konuşmanın Devamı; Şişkonun Yok Oluşu; Şarkıcı Josefin ya da Fare Ulusu.)
- Franz Kafka Konusuna Benzer Konular
- Kafkas Çorbası 22.02.2006
- Franz Kafka Aforizmalar 10.05.2007
- Franz Joseph Haydn 17.11.2007
- Kafkas Üniversitesi - Özel 04.08.2007
- Kafkas Üniversitesi - Kars 04.08.2007
- Plastik Gıda Ambalajı 12.08.2007 23:30