Windows XP Gizli Komutları

Son güncelleme: 06.03.2008 11:38
  • Windows'un Bilinmeyen Dünyası

    Bu yazıda Windowsun bilinmeyen yönlerini ve gizli komutlarını bulabilirsiniz.
    Windows'un herkes tarafından bilinen basit ve kullanışlı ara yüzünün gerisinde, parametrelere dayalı çok sayıda komut yatar. Bu nedenle, profesyonellerle amatörleri birbirinden ayıranın aslında çok ince bir çizgi olduğunu söyleyebiliriz. Sizlerden gelen mektuplar ve e-postalar da gösteriyor ki, Windows içerisinde sunulan birçok komut, gerçekte pek az kişi tarafından biliniyor ve bu nedenle çoğu basit sorunun çözümü, farklı firmaların geliştirdiği, hatta bazen bir hayli yüksek fiyatlarla satılan araçlarda aranıyor. Bu durumda ortaya çıkan tablo ise kullanıcıların bilinçsiz davranışları sonucu katlandıkları maliyetleri ortaya koyuyor: Geçtiğimiz yıl Avrupa'da büyük şirketler arasında yapılan bir araştırma, firmalarda sırf Windows içerisinde yer alan komutlardan haberdar olunmadığı için yapılan harcamaların yüz binlerce doları aştığını gösteriyor.


    Windows'un sadece uzmanlarca tanınan bu komutları arasında yerel ağda konforlu biçimde sohbet etmeyi sağlayan Winchat'ten tutun da, programlar arası özel iletişim kanalı sayesinde performans artışı sağlayan Ddeshare'e kadar çok sayıda kullanışlı araç yer alıyor. Profesyonelliğe uzanan yolda sizlere yardımcı olacak tüm Windows komutlarını bu yazıda sizler için bir araya getirdik.

    Programlar arasında veri alışverişi

    DDESHARE.EXE: Microsoft, Windows'un önceki sürümlerinde programlar arasında veri alışverişini sağlamak üzere Dynamic Data Exchange (DDE) tekniğini geliştirdi. Bu sayede programlar bir ya da daha fazla DDE kanalı üzerinden birbirleriyle iletişim kurabiliyor. İletişim için gerekli görülen tek şart ise programların aynı bilgisayar üzerinde çalışıyor olması. Çünkü ağ üzerinden iletişime önceleri izin verilmiyordu, ancak daha sonra Windows uyumlu bir araç yardımıyla buna da imkan sağlandı.DDE tekniğinin kullanımı, yeni geliştirilen programlar ile birlikte her geçen gün yaygınlaşıyor. Bu yüzden, Windows XP altında da ağ erişimi için DDE paylaşım araçlarına (DDESHARE.EXE) yer veriliyor. Programın başlatılmasının ardından, belirli programların aynı bilgisayar üzerinde veya ağ üzerindeki diğer bilgisayarlarda çalışan programlarla iletişim kurmasını ve dosyaları ortak kullanmalarını sağlayabilirsiniz. Araç ile uzaktan erişim için güvenlik sınırlamaları oluşturabilir veya belirli kullanıcıların ya da kullanıcı gruplarının DDE paylaşımına katılabilmelerini sağlayabilirsiniz. DDE paylaşımı, başlı başına NETDDE hizmeti gibi çalışır. Paylaşım aracına ise sadece ayarlar için ihtiyaç duyulur.

    Sürücü doğrulama yöneticisi

    VERIFIER.EXE: Çoğu zaman sistem çökmelerinin veya programların sorun çıkarmasının başta gelen nedeni hatalı sürücülerdir. Windows altında çalışan "Sürücü Doğrulama Yöneticisi" (VERIFIER.EXE) yardımıyla, sorunları analiz ederek üstesinden gelebilir ve hatalı sürücüleri silebilirsiniz.
    Dikkat! Sürücü doğrulama yöneticisi ile çalışırken Windows'un derinliklerine etki edebileceğinizi unutmayın.

    Yerel ağda dahili sohbet aracı

    WINCHAT.EXE: Yerel ağınızda dahili e-posta alt yapısı kurulu bulunmasına rağmen, XP ağ üzerinden iletişim kurulması için gerekli araçları da sunuyor. Bu gibi durumlarda, pek çok kullanıcı tarafından bilinmeyen sohbet aracı (WINCHAT.EXE) yardımınıza koşuyor. Başlat / Çalıştır penceresi üzerinde komut satırına "winchat.exe" yazıp Tamam'a tıklayarak programı başlatın.
    Programın çalıştırılmasının hemen ardından, ekrana iki adet boş ve farklı alandan oluşan program penceresi gelir: Pencerenin üstündeki alanda kendi yazdığınız metinler, altındaki alanda ise iletişim kurulan diğer kullanıcının yazdığı metinler görülür. Çevirmeli tuş takımı simgesine tıkladığınızda ise, ağ üzerinde mevcut tüm bilgisayarların sıralandığı bir liste karşınıza gelir. Bağlantı kurulmasını istediğiniz bilgisayarı seçip Tamam'a tıklayın. Karşı yöndeki bilgisayar kullanıcısının iletişim kurması için, aktif hale gelen Gelen bir aramayı yanıtla simgesine tıklaması gerekir. Artık ağ üzerindeki kullanıcılarla daha hızlı iletişim kurabilirsiniz. Sohbeti sonlandırmak içinse en sağdaki simgeye tıklamanız yeterli olacaktır.

    Windows'un bilinmeyen sistem kilidi

    SYSKEY.EXE: Windows XP, NT4 veya 2000 gibi NT tabanlı diğer işletim sistemleri, nispeten "basit" Windows olarak adlandırılan Windows 95, 98 veya Me'den farklı olarak, kullanıcının mutlaka oturum açmasını gerektiriyor. Bu durumda bile, örneğin dizüstü bilgisayarınız çalındığında sisteme kayıtlı parolaların güvenliğinden şüphe edebilirsiniz. Çünkü bu bilgisayara erişimi olan kötü niyetli biri, NT sisteminin güvenliğini aşabilir. Windows NT ve 2000 altında bu parolalar Security Managers (SAM) veritabanında saklanır.
    Parolalar %windir%\System32\Config klasöründe yer alan SAM dosyasında, karışık değerler halinde yer alır. Bu nedenle Windows XP, 2000 ve Windows NT4'ün Service Pack 3 güncellemesinden itibaren sistem güvenliği için yenilikler gündeme geliyor. SAM veritabanını şifreleyen SYSKEY.EXE programı, sistem için kilit oluşturur.
    Programı başlattıktan hemen sonra Güncelleştir üzerine tıkladığınızda, SYSKEY.EXE üç farklı güvenlik seçeneği sunar:
    Başlatma Parolası altında bir parola belirleyebilirsiniz. Bu sayede, sistemin açılışı sırasında oturum açma parolasından önce Syskey parolanızın girilmesi gerekir. Buna karşılık Sistemin ürettiği parola alanında yer alan Başlangıç Anahtarını Yerel Olarak Sakla" seçeneği, yüksek konfora rağmen düşük güvenlik sunar. Burada Syskey tarafından parola sorgulaması yapılır, doğru yanıt alındığında SAM dosyası otomatik olarak deşifre edilir ve oturumun açılması sağlanır.
    Diğer seçeneklere kıyasla, Başlangıç Anahtarını Diskette Sakla seçeneği daha güvenlidir. Bu seçenek işaretlendiğinde, Syskey, SAM şifresini bir diskete kaydeder. Anahtar, 16KB boyutundaki STARTKEY.KEY dosyasından oluşur. Ancak ileride PC'nizin açılışı için bu dosyanın yer aldığı diskete ihtiyaç duyulur. Güvenlik açısından, bu disketin bir kopyasını oluşturun ve güvenilir bir ortamda saklamalısınız. Bu, unutkan kullanıcılar için büyük bir risk: Eğer Syskey disketinizi evde unutursanız, yolculuk sırasında dizüstü bilgisayarınız sizin için büyük bir yükten başka bir şey olmayacaktır.

    Tüm karakterlerin görüntülenmesi

    CHARMAP.EXE: Trademark simgesinden Ohm işaretine, Peseta'dan Euro ve Yen para birimi işaretlerine kadar birçok karakter, çoğu zaman klavye üzerinde direkt olarak erişim tuşları bulunmadığı için yazılamayabilir. Ancak Windows, yazı tipleri içerisinde yer alan bu karakterlerin kullanılması için basit bir araç sunuyor. Karakter Eşlem aracı, yazı tipleri içinde yer alan tüm karakterlerin görüntülenmesini ve kopyalanarak farklı metinlerde kullanılmasını sağlar. Gelişmiş Görünüm tuşuna tıklayarak karakterlerin gruplanmasını kolaylaştırabilirsiniz. Grupla menüsünden Unicode Alt aralığı'nı seçin. Bu sayede ekrana gelen Grupla penceresinden, örneğin yazı tipini oluşturan karakterler arasından sadece Latin harflerinin, genel noktalama işaretlerinin, para birimlerinin, üst/alt simgelerin, sayı biçimlerinin, matematik işlemlerinin, sembol ve dingbat'lerin, Yunanca veya Arapça harflerin görüntülenmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca seçilen karakterin tanımı, pencerenin altındaki bilgi satırında görülebilir. Aradığınız karakteri listede bulduktan sonra üzerine tıklayarak seçmeniz ve Kopyala tuşuna tıklamanız yeterli olacaktır. Bu menüye Başlat > Tüm Programlar > Donatılar > Sistem Araçları > Karakter İşlem 'e tıklayarak da ulaşabilirsiniz.

    Pano Defteri Görüntüleyicisi

    CLIPBRD.EXE: Kullanıcılar Windows panosunu çoğu kez farkına varmadan kullanırlar. Buna rağmen CLIPBRD.EXE komutu ve CLP dosyaları pek bilinmez. Oysa Windows Gezgini veya uygulamalar üzerindeki Düzen / Kopyala ve Düzen / Kes komutları tamamen Windows panosu üzerinden gerçekleştirilir. [Print Scrn] tuşuna basılarak alınan ekran görüntüleri de yine bu panoda saklanır. Windows, bu araç sayesinde aynı zamanda hafızaya kopyalanan içeriğin, ileride kullanılmak üzere CLP uzantılı dosyalar biçiminde saklanmasına da olanak sağlar. Örneğin [Ctrl] + [C] tuşlarına tıklayarak kopyaladığınız içeriği sonradan kullanmak üzere bir dosyaya kaydetmek için Başlat / Çalıştır üzerinden "clipbrd.exe" komutunu çalıştırmanız ve Pano Defteri Görüntüleyicisi penceresinden Dosya menüsünden Farklı Kaydet üzerine tıklamanız yeterlidir.

    Komut satırının bilinmeyen yüzü

    CMD.EXE: Windows 2000, XP ve Server 2003 altında komut satırına erişim için kullanılan bu komutun Windows 98 / Me işletim sistemleri altındaki karşılığı, command.com olarak bilinir.Genelde Başlat / Çalıştır menüsü üzerinden DOS komut satırına erişim için kullanılır. Ancak kullanışlı birçok parametreden pek az kişi yararlanabilir. Aşağıda parametreleri ve açıklamalarını bulabilirsiniz: /C Dizenin belirttiği komutu yürütüp sonlandırır
    /K Dizenin belirttiği komutu yürütüp kalır
    /S Dizenin /C ya da /K (bkz aşağı) sonrasında davranışını değiştirir
    /Q Yankıyı kapatır
    /D Kayıt defterinden (bkz. aşağı), AutoRun komutlarının çalıştırılmasını devre dışı bırakır
    /A Bir boru ya da dosyaya giden iç komutların çıktısının ANSI olmasını sağlar
    /U Bir boru ya da dosyaya giden iç komutların çıktısının Unicode olmasını sağlar
    /T:fg Ön plan/arka plan renklerini ayarlar (daha çok bilgi için bkz. COLOR /?)
    /E:on Komut uzantılarını etkinleştir (bkz. aşağı)
    /E:off Komut uzantılarını devre dışı bırak (bkz. aşağı)
    /F:on Dosya ve dizin adı tamamlama karakterlerini etkinleştir (bkz. aşağı)
    /F:off Dosya ve dizin adı tamamlama karakterlerini devre dışı bırak (bkz. aşağı)
    /V:on Geciken çevre değişkeni genişlemesini sınırlayıcı kullanarak etkinleştir
    /V:off Geciken çevre değişkeni genişlemesini devre dışı bırak'&&' komut ayırıcısı tarafından ayrılmış birden çok komutun, tırnak işaretiyle belirlenmişse kabul edileceğini unutmayın. Ayrıca, uyumluluk için /X, /E:on ile aynı; /Y, /E:off ile aynı; /R ise /C ile aynıdır. Diğer tüm anahtarlar göz ardı edilir. /C ya da /K belirtilirse, anahtardan sonraki komut satırının kalanı bir komut satırı olarak işlenir; tırnak (") karakterleri işlenirken,
    aşağıdaki mantıktan yararlanılır:1. Aşağıdaki koşulların tümü yerine getirilirse, komut satırındaki tırnak karakterleri tutulur:
    - Hiçbir /S anahtarı yok
    - En azından iki tırnak karakteri
    - İki tırnak karakteri arasında hiçbir özel karakter yok; <>()@^|
    - İki tırnak karakterleri arasında bir ya da birden çok boşluk karakteri var
    - İki tırnak karakteri arasındaki dize çalıştırılabilir bir dosyanın adıdır.2. Yoksa, eski davranış ilk karakterin bir tırnak karakteri olup olmadığını görüp, bu durumda öncü karakteri sıyırıp toplu iş dosyasındaki son tırnak karakterini kaldırarak, son karakterden sonraki metni tutar.
    Komut uzantıları aşağıdaki komutlara değişiklik ve/veya eklemeyi içerir:DEL ya da ERASE, COLOR, CD ya da CHDIR, MD ya da MKDIR, PROMPT, PUSHD, POPD, SET, SETLOCAL, ENDLOCAL, IF, FOR, CALL, SHIFT, GOTO, START, ASSOC, FTYPE
    Not : Belirli ayarları almak için komutadı /? yazıp özelliklerini görüntüleyin.Geciken çevre değişkeni genişletmesi varsayılan olarak etkinleştirilmemiştir. Geciken çevre değişkeni genişletmesini, /V:ON ya da /V:OFF anahtarıyla tüm CMD.EXE'nin belirli etkinleşmelerini etkinleştirip devre dışı bırakabilirsiniz.Tamamlama /F:ON anahtarıyla etkinleştirildiyse, kullanılan iki denetim karakterinden, [Ctrl-D], dizin adı tamamlaması için kullanılırken, [Ctrl-F] ise dosya adı tamamlaması için kullanılır.
    Denetim karakterlerinden birini girdiğinizde, tamamlama etkin duruma getirilir. Tamamlama fonksiyonu, yol dizesini imlecin sol yanına getirip, hiçbiri hazırda değilse bir joker karakteri ekleyip eşleşen bir yol listesi oluşturur. Ardından ilk eşleşen yol görüntülenir. Hiçbir yol eşleşmezse, bip sesi verir ve görüntüden çıkar. Sonra, aynı denetim karakterine tekrar basılırsa eşleşen yol listesinde ilerlenir. Shift tuşuyla denetim karakterine basmak, listede geriye doğru ilerlemeye neden olur. Satırı herhangi bir şekilde düzenleyip denetim
    karakterine yeniden bastığınızda, kaydedilmiş eşleşen yol listesi bırakılıp yeni bir tanesi üretilir. Dosya ile dizin tamamlama arasında geçiş yaptığınızda aynısı olur. İki denetim karakteri arasındaki tek fark, dizin tamamlama karakteri yalnızca dizin adlarıyla eşleşirken, dosya tamamlama karakteri hem dosya hem dizin adlarını eşleştirir. Dosya tamamlaması, (CD, MD ya da RD gibi) herhangi bir yerleşik dizin komutunda kullanılırsa dizin tamamlaması kabul edilir.
    Tamamlama kodu, boşluk ya da diğer özel karakter içeren dosya adlarını, eşleşen yolun başına ve sonuna tırnak işareti koyarak doğru şekilde işler. Ayrıca, yedekledikten sonra bir satırdan tamamlamayı etkin duruma getirirseniz, tamamlanma noktasındaki imlecin sağındaki etkinleşmiş metin atılır.
    Tırnak gerektiren özel karakterler ise şunlardır: &()[]{}^=;!'+,`~

    Windows Hatalarının Denetimi

    DRWTSN32.EXE: Dr. Watson, bilgisayarınızda çalıştırılan herhangi bir programda hata oluştuğunda, hata ile ilgili bilgilerin görüntülenmesini sağlayan bir hata kodlayıcısıdır. Teknik destek grupları bu bilgiler ışığında program hatasının kaynağını öğrenebilirler. Dr. Watson, hata ile karşılaşıldığında "Drwtsn32.log" adında bir dosya oluşturur ve bu dosya teknik servis sorumlularına farklı yollarla ulaştırılabilir. Not: Windows XP, bilgisayarınızın hem kullanıcı modu hem de çekirdek modu ("stop" hata mesajları veya mavi ekranda görüntülenen hata mesajları) hatalarının gözlenmesini sağlayan bir hata bildirim hizmeti sunar. Bu hizmet, hatalarla karşılaşıldığında raporlarının Microsoft'a gönderilmesini sağlar. Microsoft Destek Uzmanlarının bilgisayarınızda oluşturulan hata raporlarına erişimi mümkün olmadığından, tüm hatalar gizli ve kimliksiz biçimde saklanır ve hata raporlama hizmeti sayesinde, internet üzerinden Microsoft'a gönderilir.

    Yazı Tiplerini Kendiniz Tasarlayın

    EUDCEDIT.EXE: Bu uygulama, sistemde kurulu yazı tipleri üzerinde yer alan karakterlerin değiştirilmesine olanak tanır. Örneğin bir yazı tipi dosyası içerisinde derece simgesi yer almıyorsa, bir tane yaratabilir ve sanal olarak TTF dosyasına bağlayabilirsiniz. Hatta kendi resminizi bile biraz küçültüp yazı tipi karakterleri arasına ekleyebilirsiniz.

    Görme Bozuklukları İçin Büyüteç

    MAGNIFY.EXE: Gerçek hayatta büyüteç, görme bozukluğu olan kullanıcılara en az seviyede işlevsellik sağlamak için hazırlanmış pratik bir araçtır. Görme bozukluğu olan birçok kullanıcı, günlük kullanım için Windows altında daha fazla işlevselliği olan bir büyütme hizmetine ihtiyaç duyar. Büyüteç aracını başlattığınızda ekrana gelen ayar penceresi üzerinden, büyütme düzeyi ve büyütecin izlediği odak noktası belirlenebilir. Ayrıca Başlat / Çalıştır menüsü üzerinden ACCWIZ komutunu çalıştırarak, Erişilebilirlik Sihirbazı üzerinden Windows'un görme, duyma ve hareket gereksinimleriniz için yapılandırılmasını sağlayabilirsiniz.

    Özel Arşivlerin Hazırlanması

    IEXPRESS.EXE: Windows Millennium sürümü içerisinde de yer alan bu araç, geliştirdiğiniz uygulamaların otomatik olarak açılmasını ve sisteme kurulmasını sağlayacak bir sihirbaz sunuyor. Başlat / Çalıştır penceresi üzerinden IEXPRESS.EXE uygulamasını çalıştırın. Eğer hata mesajıyla karşılaşırsanız Windows sürümünüzde bu programın yer almadığı anlaşılır. Program başlatıldığında, kurulum paketi hazırlamak için başka bir yazılıma ihtiyacınız olmadığını göreceksiniz. Hatta bu programı Winzip benzeri arşiv programları yerine kullanabilirsiniz.

    Sistem Bilgisi

    WINMSD.EXE: Bu komut, bilgisayarınızda yer alan donanımlar ve uygulamalar hakkında ayrıntılı bilgiler sunar. "Donanım Kaynakları", "Bileşenler", "Yazılım Ortamı", "Internet Ayarları" ve Office sürümlerine bağlı olarak, örneğin "Office 10 Uygulamaları" benzeri ana başlıklar içerir. "Sistem özeti" ana başlığı altında ise Windows ve sistem kaynakları hakkında genel bilgilere ulaşılabilir.

    Windows XP Kurulum Yardımcısı

    SETUPMGR.EXE: Kullanıcılar, işletim sisteminin kurulumu sırasında basit soruların yanıtlanması için bile çoğu zaman bir saate yakın zaman harcarlar. Üstelik yeni bilgisayar kullanıcıları veya büyük şirketler için bu süreç dayanılmaz bir hal alabilir. Windows ile standart olarak sisteme yüklenmeyen ancak Kurulum CD'sinde yer alan Windows Kur Yöneticisi Sihirbazı aracı, kurulum sürecinde karşılaşabileceğiniz bilgisayar adı, yönetici parolası, ağ ayarları ve benzeri soruları önceden bir kez yanıtlayarak unattend.bat adlı dosya altında toplamanızı sağlar. Windows Kur Yöneticisi'nin adım adım kullanımını aşağıdaki kutucukta bulabilirsiniz.

    Şifre ve Veri Temizleme Aracı

    SYSPREP.EXE: Windows Kur Yöneticisi'ne benzer biçimde, Deploy.cab dosyası içerisinde yer alan Sistem Hazırlama Aracı, özellikle Windows XP Professional sürümünü tercih eden sistem yöneticilerinin işini kolaylaştırıyor. Bu araç, tüm uygulamaların kurulumu ve sistem ayarları tamamlandıktan sonra, imaj dosyası oluşturulmadan önce bilgisayar adı, seri numaraları ve SID bilgileri gibi tanımlayıcı verilerin silinmesini sağlıyor. Uygulama gerekli adımları tamamladığında işletim sistemi paketlenip yedeklenmeye hazır hale geliyor.

    Adım Adım Kurulum Yöneticisi ile sistem kurulum otomasyonu

    1-Windows XP CD'si üzerinden \Support\Tools klasörüne geçin. DEPLOY.CAB dosyası üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayın ve dosyaları örneğin masaüstünde, Yönetim Araçları klasörüne açın.
    2.Windows Kur Yöneticisi Sihirbazı'nı başlatmak için Yönetim Araçları klasöründe Setupmgr.exe dosyasına çift tıklayın ve ardından İler'ye tıklayın. Yeni bir yanıt dosyası oluşturun ve İleri''ye tıklayın.
    3-Windows Katılımsız Yükleme'yi seçin, İleri'ye tıklayın. İşletim sistemi sürümü sorusunda Windows XP Home veya Professional sürümlerini seçin, ardından tekrar İleri'ye tıklayın.
    4-Tam Otomatik seçeneğini işaretleyin ve İleriye tıklayın. Kurulumun yürütüleceği konumu belirleyin ve İleri'ye tıklayın. Lisans sözleşmesini onaylayın ve tekrar İleri'ye tıklayın.
    5-Windows Kur Yöneticisi penceresi üzerinden özel kurulum ayarlarınızın tamamlanması sağlanır. Tüm gerekli bilgileri sırasıyla doldurun ve ardından Son tuşuna tıklayın.
    6-5. adımda belirlediğiniz klasöre geçin ve kurulumu başlatmak için unattend.bat dosyasını çalıştırın. Bu işlem sırasında Windows XP kurulum dosyalarının belirlenen konumda olması gerekir.
#06.10.2007 10:01 0 0 0
  • aL SANA mESAJ.
#09.10.2007 23:28 0 0 0
  • teşekkürler
#14.11.2007 15:46 0 0 0
  • teşekkürler kardeş
#28.11.2007 11:30 0 0 0
  • [qerceKTen süPer bi biLqi TeşekküRLeR
#03.03.2008 05:36 0 0 0
  • paylasşım için teşekkürler çok işime yaradı sağol.
#06.03.2008 11:38 0 0 0